سيره بزرگان - اخلاق سیاسی نسخه متنی

سيره بزرگان

تـاريـخ گـواهـى مـى دهـد كـه مـردان بـزرگ ، هـمـواره اصـل رازدارى را در هـمـه ابـعـاد زنـدگـى
خـويـش ، بـويـژه در مـسـائل سـياسى ، بطور كامل ، مراعات مى كرده اند و از اين رهگذر به موفقيتهاى
چشمگيرى نيز نـايـل شده اند. آنان به اقتضاى موقعيت زمانى خويش ، گاه انديشه ، هدف ، تعداد ياران و


حتى محل زندگى خود را از ديد دشمن پنهان مى داشتند تا از گزند آنان مصون بمانند.

امام رضا عليه السلام ضمن شرح زندگى حضرت ابراهيم (ع ) مى فرمايد:

( فـَلَمْ يـَزَلْ اِبـْراهـيـمُ فـىِالغـَيـْبـَةِ مـَخـْفـِيـّا لِشـَخـْصـِهِ كـاتـِمـا
لِاَمـْرِهِ حـَتـّى ظَهَرَ فَصَرَعَ بِاَمْرِاللّهِ) (76)

بـديـن سـان ، ابراهيم (ع ) خويشتن را در مخفيگاه پنهان كرد و امر (نبوت ) خود را مخفى داشت تا (در موقع
مناسب ) آشكار شد و امر خدا را اجرا كرد.

قـرآن مـجـيـد در آيـه 28، سـوره غـافر، از مؤ من آل فرعون ياد مى كند كه ايمانش را از فرعون پـنـهـان
مـى كـرد. امـام بـاقـر(ع ) در تـفـسـيـر ايـن آيـه مـى فـرمـايـد: ( او شـشـصـد سال ايمانش را مخفى
نگاه داشت .) (77)
پيرامون مخفى كارى پيامبر صلّى الله عليه و آله ،حضرت خديجه وامام على (ع ) مى فرمايد:

( كانَ رَسُولُاللّهِ (ص ) مَعَ خَديجَةَ مُسْتَتِرا حَتّى اُمِرَ بِالْاِعْلانِ... كَتَمَ عَلىُّ
بْنُ اَبى طالِبٍ (ع ) يَوْمَ اَسْلَمَ مَعَ رَسُولِ اللّهِ (ص ) حَتّى اَظْهَرَ اَمْرَهُ) (78)

رسول خدا (ص ) با خديجه ، ايمان خود را مخفى داشتند تا اينكه (از سوى خدا) ماءمور به اعلان شـد. حـضـرت
عـلى (ع ) نـيـز از روزى كـه بـه پـيـامـبـر ايـمـان آورد تـا روزى كـه رسول خدا امر (نبوت ) را ظاهر
ساخت ، ايمان خود را مخفى كرد.

هـمـچـنين رسول اكرم (ص ) در امور نظامى ، اصل رازدارى و مخفى كارى را كاملا مراعات مى كرد؛ در جريان
فتح مكه با اينكه طرح عملياتى ، مسير حركت و اهداف آن را بكلّى سرّى نگه داشت و راهـهـاى ورودى مدينه
را نيز كنترل كرد و ... حتى دست به دعا برداشت و از خدا خواست كه نقشه اش برملا نشود تا قريش را در ميان
شهر و ديارش غافلگير كند.(79)

تولّى و تبرّى

اسـاس آفـريـنش بر ( عشق و محبّت ) پى ريزى شده است ؛ در حديث قدسى آمده كه پروردگار يكتا فرموده است :

( كُنْتُ كَنْزا مَخْفِيّا فَاَحْبَبْتُ اَنْ اُعْرَفَ فَخَلَقْتُالْخَلْقَ لِكَىْ اُعْرَفَ) (80)

مـن گـنـج پـنـهـانـى بـودم و دوسـت داشـتم كه شناخته شوم ، از اين رو آفريده ها را آفريدم تا شناخته
شوم .

مرحوم ملاّ صدرا در اين باره مى گويد:

( مـراتـب عـشـق ، عـيـن مـراتـب وجـود اسـت ؛ هـر جـا وجـود، قـوى اسـت ، آنـجـا عـشـق قـوى و
كـامـل است و هر جا وجود، ضعيف است ظهور عشق ، ضعيف خواهد بود و عشق با هستى ، مساوق و ملازم بلكه متحد
است .) (81)

حافظ
اسلام نيز ـ كه تنها دين مقبول آفريدگار است ـ چيزى جز عشق و محبت نسبت به خدا و دوستان خدا و دشمنى با
ضدّ خدا نيست ، چنان كه امام باقر عليه السلام فرمود:

( هَلِالدّينُ اِلا الْحُبُّ وَالْبُغْضُ) (82)

آيا دين ، جز دوستى و دشمنى است ؟

از ايـن رو، هـر چـه انـسان مؤ منتر باشد، عاشقتر است و سراپاى وجود مؤ منان واقعى را عشق به خدا پر
كرده است :

( ... اَلَّذينَ امَنُوا اَشَدُّ حُبّا لِلّهِ ...) (83)

آنان كه ايمان آورده اند، شديدترين علاقه را به خدا دارند.

از سوى ديگر،عشق به خدا و هر چه متعلق به او و در راه او و براى اوست ، به درگيرى با هر چـه ضدخداست مى
انجامد، ( تبرّى ) فرع ( تولّى ) و سايه به سايه او خود نمايى مى كند و تولّى بدون تبرّى معنا ندارد،
چنان كه تبرّى منهاى تولّى ، بى پايه است . بدين سبب يكى از بزرگان گفته است :

نيمى از كلمه توحيد (لااله الّااللّه ) نفى و نيم ديگر، اثبات است تا دانسته شود كه نصف ايمان ، دوستى
و نصف ديگرش ، دشمنى است .) (84)
و بـديـن سـان ، ( تـولّى و تـبـرّى ) از اصول خدشه ناپذير سياست دينى محسوب مى شود و كـسـى حـق نـدارد
ضـرورت آن را انـكـار كـنـد، يـا در اعـتـقـاد و عمل به آن سستى ورزد.