عبدالحسین امینی؛ مترجمین: محمدتقی واحدی، علی شیخ السلامی، سید جمال موسوی، محمدباقر بهبودی، زین العابدین قربانی لاهیجی، محمد شریف رازی، علی اکبر ثبوت، جلال الدین فارسی، جلیل تجلیل
رفته اند كه درست نيست و پسر قاسم از زبان مالك آورده است كه اگر كسى آن را در يك ركعت از نماز دو ركعتى فراموش كند نمازش تباه مى شود و اگر آن را در يك ركعت از نماز سه ركعتى يا چهار ركعتى فراموش كند- به گزارشى از او- نمازش پذيرفته نيست و بايد آن را از سر گيرد و به گزارشى ديگر تنها بايد دو سجده سهو بگذارد و به گزارش سومى از او، بايد آن ركعت را از سر گيرد و پس از سلام براى سهوى كه كرده سجده كند، و بر بنياد ركن بودن حمد و سوره در نماز- كه چنان چه آگاهت ساختيم گزارش ها مى تواند آن را برساند- بايستى گفت هر كس آن را فراموش كند بايد نماز را از سر بگيرد و همچون كسى كه از سر فراموشى نماز را بى وضوخوانده است. درباره بوحنيفه بايد گفت: پيشواى حنفيان در زمينه دستورهاى نماز، برداشت هاى پرت و پلا و پر لغزشى دارد كه به سخنان ريشخند كنندگان به نماز مى ماند و براى روشن شدن در اين باره نمازى را كه قفال خواند به ياد آريد كه در پيرامون آن برداشته هاى نسنجيده و ناساز با نامه خدا و آئين نامه پيامبر، در آينده به گستردگى سخن خواهيم راند، آرى وى در برابر آن همه دستورهاى روشن و يك پهلو، تازه انديشه خود را به اجتهاد واداشته تا چه راهى به او بنمايد جصاص در احكام قرآن 18/1 مى نويسد: همه ياران ما "حنفيان" همداستان اند كه در هر يك از دو ركعت نخستين نماز بايستى سوره حمد را با يك سوره ديگر خواند و اگر به جاى سوره حمد چيز ديگر بخواند هر چند بد كرده باز هم نمازش درست است ابن حجر در فتح البارى مى نويسد: راستى اين كه حنفيان مى گويند: " خواندن سوره حمد واجب است با اين همه- بر پايه بنياد خويش- بر آن رفته اند كه هر چند واجب است با نخواندن آن هم نماز درست است چون وجوب آن، از آئين نامه پيامبر گرفته شده و آن چه را درست بودن نماز جز با آن پذيرفته نيست، تنها از راه آن چه در قرآن آمده مى توان دريافت و بس و آن گاه خداى برتر از پندار گويد: آن چه از آن بتوانيد، بخوانيد. پس آن چه قرآن- به تنهائى- بايسته مى شمارد خواندن آن اندازه است كه شدنى باشد ووجوب خواندن سوره حمد را از راه سخن پيامبر دريافته ايم، پس هر چند پذيرفتن آن، بايسته است و سرباز زدن از آن گناه دارد، باز با نخواندن آن هم نماز درست است. " زمينه چينى براى اين گونه برداشت ها بر بنياد انديشه اى تباه است و بازده آن نپذيرفتن بسيارى از آئين نامه هاى پاك پيامبر و آن هم بى پشتوانه و دست افزارى روشن، كه چه بسيار جاى ها آئين گذار مى گويد: اين بسنده نيست، اين پذيرفته نيست، اين درست نيست، و آن گاه كسانى كه به اين انديشه چسبيده اند مى گويند: نه اين بسنده است، پذيرفته است، درست است، و براى همين ها بوده كه گذشتگان، از دارندگان راى مى پرهيزيده اند. سخنان بالا را شوكانى هم در نيل الاوطار 230/2 ياد كرده است.
لطفا منتظر باشید ...
