آيه: 22 فَمَكَثَ غَيْرَ بَعِيدٍ فَقَالَ أَحَطتُ بِمَا لَمْ تُحِطْ بِهِ وَجِئْتُكَ مِن سَبَإٍ بِنَبَإٍ يَقِينٍ - تفسیر نور سوره النمل نسخه متنی

آيه: 22 فَمَكَثَ غَيْرَ بَعِيدٍ فَقَالَ أَحَطتُ بِمَا لَمْ تُحِطْ بِهِ وَجِئْتُكَ مِن سَبَإٍ بِنَبَإٍ يَقِينٍ

ترجمه :

پس ديري نپاييد كه (هدهد آمد و) گفت : از چيزي آگاهي يافتم كه تو (با همه ي عزّت و شوكتي كه داري ) از آن آگاه نشده اي و براي تو از (منطقه ي ) سبا گزارشي مهم و درست آورده ام .

نکته ها

بعضي گفته اند: مراد از هدهد در اين جا، هدهد خاصّي است ; و دليل خود را الف و لام در ((الهدهد)) و قدرت انسان شناسي و مكتب شناسي او دانسته اند كه توضيح اين مطلب را در آيات بعد خواهيم خواند.. (481) ابوحنيفه از امام صادق (ع) سؤال كرد: چرا حضرت سليمان از ميان پرندگان تنها سراغ هدهد را گرفت ? امام فرمودند: زيرا او آب را در درون زمين مي بيند، همان گونه كه ما روغن را در ظرف بلورين مي بينيم .. (482) بعضي براي عذاب هدهد نمونه هايي را ذكر كرده اند از جمله : جدا كردن او از جفتش ، كندن پرهاي او، در معرض آفتاب قرار دادن ، طرد كردن او از دربار سليمان يا قرار دادن او با دشمن در يك قفس .. (483)

پيام ها:

1- تفقّد از زيردست ، بازديد از كار آنان و جست وجو از احوالشان ، از اصول اسلامي ، اخلاقي ، اجتماعي ، تربيتي و مديريّتي است . (تفقّد)

2- مسايل بزرگ ، شما را از مسايل كوچك باز ندارد. (تفقّد الطّير)

3- زود قضاوت نكرده و نيروهاي تحت امر خود را متهم نكنيم ; شايد مشكلي در ميان باشد كه ندانيم . (مالي لا أري الهدهد)

4- تيزبيني و دقّت و تسلّط، شرط لازم براي رهبري است . (مالي لا أري الهدهد)

5- حاكم وقاضي بايد شرايط خاصّي داشته باشد از جمله : الف : محبّت و دقّت . (تفقّد الطير) ب : تواضع . (مالي لا أري الهدهد) ج : صلابت در برابر متخلّف . (لاعذّبنّه او لاذبحنّه ) د: فرصت دادن به متهم . (ليأتينّي )

6- نظارت دقيق بر حضور و غياب نيروها، در كارهاي تشكيلاتي يك ضرورت است ، همان گونه كه تخلّف بي دليل از مقررات و ترك كردن پست خود، گناه نابخشودني است . (ام كان من الغائبين )

7- تنبيه حيوان متخلف ، مانعي ندارد. (لاعذّبنّه )

8- حيوان ، تنبيه را درك مي كند. (لاعذّبنّه )

9- وقتي كه غيبت از سوي يك پرنده اين همه تهديد لازم داشته باشد، پس ما با آن همه غيبت ها و عدم حضورها چه تكليفي داريم ? (لاعذّبنّه )

10- انبيا، هم قانون مي آورند و هم اجرا مي كنند. (لاعذّبنّه )

11- براي مجازات متخلفان ، بايد كيفرهاي متعدّدي قرار داد تا در اجراي قانون ، به بن بست نرسيم . (لاعذّبنّه او لاذبحنّه )

12- قاطعيّت و عذرپذيري ، همراه يكديگر لازم است . (لاعذّبنّه ليأتينّي )

13- در مديريّت و تشكيلات ، سهل انگاري ممنوع. (لاعذّبنّه لاذبحنّه ليأتينّي ) (وجود حرف ((لام )) در سه جمله ، نشانه ي قاطعيّت است )

14- براي حفظ نظام و گرفتن زهر چشم از متخلّفان ، مانعي ندارد كه براي يك تخلّف كوچك ، جريمه ي سنگيني قرار دهيم . (عذابا شديدا)

15- راه دفاع را به روي متهم نبنديد. (او ليأتينّي بسلطان مبين )

16- حيوانات ، شعوري دارند كه مي توانند براي كارهاي خود استدلال و توجيه داشته باشند. (ليأتينّي بسلطان )

17- با وجود منطق و استدلال ، حتّي سليمان در برابر هدهد تسليم مي شود. (ليأتينّي بسلطان )

18- در يك تشكيلات ، براي هر كار و مأموريّتي ، حكم و مجوزي لازم است . (بسلطان مبين )

19- آن را كه حساب پاك است ، از محاسبه چه باك است . (فمكث غيربعيدفقال )

20- حيوان مي تواند به چيزي برسد كه انسان نرسيده باشد. (احطت بمالم تحط)

21- سيروسياحت ، كليد كسب اطلاعات جديد است . (احطّ)

22- آزادي بيان ، يكي از ويژگي هاي حكومت صالحان است . (احطت بمالم تحط به )

23- علم و دانايي ، به سن و جنس و شكل ربطي ندارد. (احطت بمالم تحط)

24- انبيا نيز تحت تربيت الهي هستند. سليماني كه مي گفت : ((اوتينا من كل شي ء)) به من همه چيز داده شده ، پرنده اي به او مي گويد: من چيزي مي دانم كه تو هم نمي داني . (احطت بمالم تحط به )

25- در حكومت انبيا، تملّق و ترس وجود ندارد. (احطت بمالم تحط به )

26- بزرگان ومسئولان حكومت نبايد منبع اطلاعات خودرا در افراد يا گروه هاي خاصّي منحصر كنند. (هدهد براي سلطان گزارش دارد) (احطت جئتك )

27- در گزارش ها، اخبار قطعي و تأييد شده را بگوييد. (بنبأ يقين )

28- وجود افراد يا سازماني براي خبرگيري از خارج از منطقه ي حكومتي لازم است . (البتّه نه براي جاسوسي ، بلكه براي دعوت وارشاد يا آمادگي دفاعي ) (من سباء)

29- آنچه در خبر مهم است ، قطعي بودن آن است ; خبرنگار بزرگ باشد يا كوچك ، انسان باشد يا حيوان . (بنبأ يقين )

30- مسئولان حكومت ، تنها بر خبرهاي قطعي تكيه كنند. (بنبأ يقين )

481-تفاسيرفرقا
482-تفسير مجمع
483-تفاسير روح