در جوامع اسلامى، مسجد همواره نقش بسيار مهمي داشته است. مسجد نه تنها محل عبادت بلكه مركز آموزش اسلامى، فعاليت هاي سياسي و نيز پناهگاهي براي تخفيف فشار زندگي روزمره است. همچنين مسجد مركز تجمّع مؤمنان براي مبادله افكار در خصوص مسائل جامعه اسلامي است و نيز براي كساني كه در زندگي روزمره از تنهايي و انزوا رنج مي برند، مسجد پناهگاه و مقر خوبي به شمار مي آيد. در محيط بيگانه اي مثل آمريكا، حفظ مسجد و آباد نگه داشتن آن به منظور حفظ و استحكام هويّت اسلامي جامعه مسلمانان آمريكا نيز اهميت بسزايي دارد و بيش تر، به اين دليل است كه بيش تر مسلمانان بر اهميت مسجد براي حفظ و تحكيم ايمان مسلمانان تكيه مي كنند.
معماري و شكل اداري مسجد
بناي سفيد و بزرگ شهر (ميدوست) باگنبد و دو مناره بلند آن، به هر بيننده اي اعلام مي كند كه اين جا مسجد است. در زير اين گنبد بزرگ، فضاي وسيعي است (شبستان) كه كاملاً مفروش است و از صندلي در آن خبري نيست. مؤمنان نماز و فعاليت هاي اجتماعي خود را نشسته يا ايستاده روي همين فرش ها انجام مي دهند. علاوه بر فضاي وسيع شبستان در ساختمان مسجد، سرويس هاي دستشويي براي طهارت و وضو و نيز اتاق هايي براي تعويض لباس وجود دارد. اتاق هاي وسيع تر مسجد براي فعاليت هاي اداري و آموزش كودكان و بزرگسالان اختصاص دارد. در مسجد امكان پخت و پز و پذيرايي براي مناسبت هاي مختلف وجود دارد. گاهي جلسه هاي عمومي در شبستان مسجد تشكيل مي شود. البته همه مساجد مراكز مذهبى، الزاماً مطابق مدل فوق بنا نشده اند.برخي مسلمانان مسجد را فقط مكاني براي اداي فريضه نماز مي دانند، ساختمان ظاهري آن هر چه مي خواهد باشد. برخي ديگر، به ساختماني نام مسجد اطلاق مي كنند كه حتماً گنبد و مناره داشته باشد؛ چيزي كه نشان گر اصالت معماري اسلامي است، در غير اين صورت بيش تر آن را يك مركز اسلامي مي دانند تا يك (مسجد) به معناي معمول كلمه. در برخي موارد، كلمه (مسجد) به ساختماني با مشخصات ياد شده اطلاق نمي شود، بلكه به گروهي از مسلمانان اطلاق مي شود كه به منظور اداي نماز، آموزش قرآن و يا به منظور دوستي و رفاقت دور هم جمع مي شوند. اين جمع مؤمنان در اوايل شكل گيري در خانه ها تشكيل مي شود. وقتي بر شمار اعضاي گروه افزوده مي شود جلسات در سالن هاي عمومي موجود در محل تشكيل مي شود و اگر گروه، همچنان بزرگ تر شود امكانات مالي نيز پيداكند، جاي معيني را به نام (مسجد) بنا مي كنند. گاهي محلي را كه بيش تر براي مقاصد ديگري ساخته اند، مي خرند و آن را به عنوان مسجد مورد استفاده قرار مي دهند و گاهي گروه تصميم مي گيرد خود باني مسجد شود.همه مساجد تقريباً اين مراحل را طي كرده اند. حتي در يك مورد، هسته مركزي بانيان مسجدي از شهرهاي سواحل شرقي آمريكا كه تنها متشكل از شش خانواده عرب بودند، در اوايل قرن بيستم به آمريكا مهاجرت كرده بودند. آنان در ابتدا، براي اداي نماز جماعت به صورت دوره اي در خانه ها جمع مي شدند. چون مهاجرانِ تازه، به آن منطقه رسيدند و با زاد و ولدشان روز به روز بر تعداد آنان افزوده شد، به فكر جاي وسيع تري افتادند كه هم به راحتي بتوانند جلسه هاي بزرگ را در آن برگزاركنند و هم عاملي براي جذب اعضاي تازه باشد. اعضاي گروه تصميم گرفتند كه به مجمع خود رسميت قانوني بخشند، از اين رو، زمين خريداري كردند و اين زمين به نام مجمع ثبت شد، اما براي ساختن بنايي در اين زمين، مجبور شدند بيست سال صبر كنندتا بودجه و امكانات لازم فراهم شود. به مرور زمان همه خانواده ها احساس كردند كه اگر هر چه زودتر مركز نسبتاً خوب و مجهزي براي فرزندانشان نسازند، نه تنها به تدريج رابطه و علاقه خود را با اسلام قطع خواهند كرد، بلكه با فرهنگ و زبان مادري خود (عربى) نيز بي گانه خواهند شد.سرانجام ساختماني محكم و بدون تزيينات غير ضروري بنا شد تا محلي براي عبادت كنندگان و شركت كنندگان در كلاس هاي مختلف و جايگاه معاشرت و ارتباط برادران ديني با يكديگر باشد. موج مهاجرت هاي جديد مسلمانان به اين ناحيه و افزايش شمار افراد و اعضاي وابسته به مسجد، در آمد مسجد را تا حد قابل ملاحظه اي بالا برد، و از اين در آمد بر تأسيسات مسجد افزوده شد و گنبدي سنتي بر روي آن بنا شد. حضور روز افزون مسلمانان در مسجد، سرمايه آن را افزايش داد به طوري كه طولي نكشيد در جنب آن، ساختمان نويى، شامل سالن اجتماعات و تعدادي كلاس درس ساخته شد.
لطفا منتظر باشید ...
