ج ـ
4- جامعه ى مضاد با آرمان شهر
در نظريه ى آرمان شهرفارابى، جامعه ى فاضل مى تواند تمام زمين را دربر گيرد كه اين نوع جامعه، كامل ترين آن هاست و مى تواند بخشى از آن را دربر گيرد و بخش ديگر جامعه ى مضاد با فاضله شكل گرفته باشد و اين دو نوع جامعه در عرض هم تشكيل يافته باشند.در اين صورت فارابى تأكيد مىكند كه هجرت فاضلان به جامعه ى آرمانى واجب و سكونت در جامعه مضاد حرام است. اما آرمان شهر دينى اين گونه نخواهد بود.قيام حضرت مهدى (عج) مانند جهاد ابتدايى رسول اسلام (صلى الله عليه وآله)است. ظهور او برچيدن ظلم و جامعه هاى مضاد از كره ى خاكى را به همراه دارد. وجود جامعه اى مضاد حتى در بخش كوچكى از زمين براى حضرت مهدى (عج) قابل تحمل نخواهد بود.از نوابت كه فارابى به آن اشاره كرده است در هر دو جامعه ى آرمانى يكسان خواهند بود.