لطفا منتظر باشید ...
جمع بندى موضوع هاى فوق منجر به احياى تفكر دينى اسلام به عنوان پايه و عامل هويت و حيات جامعه هاى اسلامى مى شود. پس از ظهور انقلاب صنعتى و توسعه ى فنى و مادى تمدن مغرب زمين كه با رشد تفكرات سكولاريستى در جامعه همراه بود اين توهم براى بسيارى از ملل اسلامى، سران و نخبگان آن ها بوجود آمد كه عامل توسعه ى مادى غرب، رشد تفكرات غير دينى و عامل عقب ماندگى مسلمين حفظ و پيروى از سنت ها مى باشد. در اين باره چند نكته قابل ذكر است:
نكته ى اول
هيچ دليل علمى و منطقى براى اين كه دين عامل عقب ماندگى و بى دينى عامل توسعه و پيشرفت است وجود ندارد.نكته ى دوم
مسلمين به همه ى دستورهاى دين مبين اسلام عمل ننموده اند كه بتوان آن را دليل عقب ماندگى دانست. از مطالعه ى تاريخ برمى آيد كه در بسيارى از موارد مسلمين به مغز، مفهوم و معناى اسلام و دستورات اسلامى توجهى ننموده و تنها به ظواهر پرداخته اند. اسلام بمعناى يك روش زيست كه بايد بر همه ى جنبه هاى زندگى و فعاليت هاى مسلمين مسلط باشد جاى خويش را به برخى مسايل فردى و شخصى داده است. اين موضوعى است كه بيشتر مصلحان و انديشمندان مسلمان را در دو قرن اخير سخت به خود مشغول نموده است و آنان سعى در احياى تفكر دينى در بين مسلمين و هدايت جامعه ى اسلامى داشته اند. يكى از مهم ترين موضوع هايى كه بايد در جامعه ى مسلمين ترويج شود احياى تفكر و روش زيست دينى است.(1)گفتگوى امت اسلامى با ساير تمدن ها
يكى از موارد مهم درگفتگوى بين تمدن ها وجود موضوع مورد علاقه و اعتقاد مشترك بين دو طرف گفتگو مىباشد كه يكى از آن ها مى تواند ويژگىهاى جامعه ى آرمانى باشد. مرورى اجمالى برادبيات اعتقادى اديان و تمدن ها بيانگر نقطه ى اشتراكى در زمينه ى منجى موعودى است كه هر جامعه و تمدنى به گونه اى انتظار او را مى كشد. فلسفه ى انتظار و ايجاد آمادگى و مهيا بودن موضوعى است كه مى تواند بسترى براى گفتگو باشد. يكى از فجايع زندگى پر مشغله و سنگين امروز گرفتن مجال انتظار از انسان است. انحطاط زندگى، انحصار همه ى وجوه آن در ماديت و پيشرفت تكنيك و اقتصاد كه همه ى نيازهاى اين انسان را در چنين زندگى اى برآورده مى كند او را سرگرم خويش كرده است. يعنى به خوردن، چريدن، بلعيدن، از چنگ و دندان هم ربودن و ... «مشغول شده» و اين ها مجموعه ى فعاليت هاى او را تشكيل مى دهد.(2) گفتگو در مورد فلسفه ى انتظار و زنده داشتن آن در جامعه ها گامى بسوى توجه آن ها به معنويت و رهايى از ماديت مى باشد. براى اين انتظار بزرگ جامعه ى بشرى ويژگى هايى را مى توان برشمرد كه مهم ترين آن ها در ديدگاه شهيد مطهرى عبارتند از:1- مطهرى، [شهيد] مرتضى، احياء تفكر اسلامى، دفتر انتشارات اسلامى، قم، 1361ش و اقبال لاهورى، محمد، احياء تفكر دينى، (ترجمه ى احمد آرام)، دفتر نشر فرهنگ اسلامى، تهران، بى تا.2- شريعتى، [دكتر] على، مجموعه آثار، 35.
