تفاوت قرباني در حج جاهلي با حج اسلامي - جام معرفت نسخه متنی

تفاوت قرباني در حج جاهلي با حج اسلامي

حجّ گزاران پس از رمي جمره عقبه و پيش از حلق يا تقصير بايد در سرزمين منا گوسفند، گاو و يا شتر قرباني كنند: (لا تَحلقوا رءُوسكم حتّي يبلغ الهَدي مَحِلّه … فمن تمتّع بالعمرة إلي الحجّ فما استيسَر من الهَدي)[1]. اين سنّت ويژه الهي در حج، موجب تقرّب مخصوصي است كه در عبادات ديگر كمتر يافت مي شود. توضيح اينكه، نَحْر يا ذَبْحي كه در جاهليت بود از پليدي شرك مبرّا نبود، بلكه همچون لبيك و نماز مشركان، آميخته با شرك بود؛ چنانكه پيش از اين نيز بيان شد، آنان به هنگام لبيك مي گفتند: «لبيك اللهم لبيك، لبيك لا شريك لك إلاّ شريكٌ هو لك تملكه وما ملك»[2] و نمازشان در كنار كعبه جز سوت كشيدن و كف زدن نبود[3]. همچنين شيوه آنان پس از نحر يا ذبح آن بود كه كعبه را به خون قرباني مي آلودند و قسمتي از گوشت آن را بر خانه كعبه مي آويختند تا خداوند آن را قبول كند! [4] امّا اسلام، حرمت خاصي براي قرباني قرار داد كه روا شمردن آن صحيح نيست؛ زيرا خداوند فرمود: (لا تُحلّوا شعائر الله ولا الشّهر الحرام ولا الهدي ولا القلائد)[5]. سپس خداوند در طرد آن سنّت زشت جاهلي و براي بيان تقربي كه حاصل قرباني است، و چه بسا به همين جهت به قرباني موسوم شده، مي فرمايد: (لن ينال الله لحومها ولا دماوها ولكن يناله التّقوي منكم)[6]؛ زيرا اين آيه شريفه كعبه را از سنن جاهلي مزبور پيراسته مي دارد و از طرفي در دفع اين پندار كه «چون خداوند از جهانيان بي نياز است، پس نَحْر و ذَبْح بر حج گزار واجب نيست»، اين نكته را اظهار مي دارد كه اصل قرباني لازم است اگرچه خداوند از آن بي نياز است و آنچه از اين قرباني به خداي سبحان مي رسد گوشت يا خون نيست، بلكه روح كردار و جان عمل، كه همان تقواست، به حضرتش مي رسد.

مأخذ: صهباي حج، ص 453.

[1] ـ سوره بقره، آيه 196.

[2] ـ كافي، ج 4، ص 542.

[3] ـ سوره انفال، آيه 35.

[4] ـ بحار، ج 67، ص 275.

[5] ـ سوره مائده، آيه 2.

[6] ـ سوره حج، آيه 37.