منشأ اختلافِ بعد از علم - جام معرفت نسخه متنی

منشأ اختلافِ بعد از علم

توده مردم، تابع دانشمندان و صاحب نظرانند؛ اگر آنان هماهنگ و همسو باشند شكافي در متن جامعه پديد نمي آيد، و اگر عالمان ـ معاذ الله ـ كينه توز و تشتّت طلب باشند اميدي به اصلاح جامعه نيست و هرگز طعم گواراي وحدت به ذائقه اين جوامع پيرو و محروم نمي رسد و بوي صفا و وفا به مشام آنها نخواهد رسيد. از اين رو قرآن كريم علما و دانشمندان را پيش از ديگران و بيش از آنان، سفارش به اتحاد مي كند و خطر اختلاف را كه از دنيادوستي نشئت مي گيرد به آنها هشدار مي دهد و آنان را از عذاب روزي مي ترساند كه در آن روز برخي از چهره ها دگرگون مي گردد[1]. قرآن كريم گرچه اختلاف نظر را كه زمينه دستيابي به هدف مشترك است و همانند اختلاف دو كفه ترازو، كه براي هماهنگي وزن و موزون تلاش مي كنند، لازم و سودمند مي داند، ولي اختلاف بعد از علم و روشن شدن واقع را كه غرضي جز نيل به هدف پليد نفساني در آن نيست زيانبار دانسته و دانشمندان را مسئول آن اعلام كرده و منشأ تفرقه بعد از علم و آگاهيِ به حق را ظلم و تعدّي مي داند: (وما اختلف فيه إلاّ الّذين اوتوه من بعد ما جاءتهم البيّنات بغياً بينهم)[2]، (وما اختلف الّذين اوتوا الكتاب إلاّ من بعد ما جاءهم العلم بغياً بينهم)[3]، (وما تفرّقوا إلاّ من بعد ما جاءهم العلم بغياً بينهم)[4]، (فما اختلفوا إلاّ من بعد ما جاءهم العلم بغياً بينهم)[5]. بغي و تجاوز هرگز در محدوده قوانين الهي و نسبت به احكام اسلامي، مخصوصاً درباره تعيين سرنوشت سعادت و شقاوت جوامع بشري، وسيله نيل به كمال نخواهد بود، بلكه زيان آن دامنگير باغيان و متعدّيان خواهد شد: (ولا يَحيق المكر السَيِّي إلاّ بأهله)[6].

مأخذ: صهباي حج، ص 191.

[1] ـ سوره آل عمران، آيات 106 ـ 105.

[2] ـ سوره بقره، آيه 213.

[3] ـ سوره آل عمران، آيه 19.

[4] ـ سوره شوري، آيه 14.

[5] ـ سوره جاثيه، آيه 17.

[6] ـ سوره فاطر، آيه 43.