لطفا منتظر باشید ...
روايت حديث غدير در شرايط خفقان
خبر غدير و سخنان پيامبر صلى اللَّه عليه و آله در آن مجمع عظيم، طورى در شهرها منتشر شد كه حتى غير مسلمانان هم از اين خبر مهم آگاه شدند. جا داشت بيش از يكصد و بيست هزار مسلمانِ حاضر در غدير، هر يك به سهم خود خطبه ى غدير را حفظ كند و متن آن را در اختيار فرزندان و فاميل و دوستان خود قرار دهد.متأسفانه جو حاكم بر اجتماع آن روز مسلمين و فضاى ظلمانىِ بعد از رحلت پيامبر صلى اللَّه عليه و آله- كه حديث گفتن و حديث نوشتن در آن ممنوع بود و سالهاى متمادى همچنان ادامه داشت- سبب شد كه مردم، سخنان سرنوشت سازِ پيامبر دلسوزشان در آن مقطع حساس را به فراموشى بسپارند و اهميت آن را ناديده بگيرند. طبيعى است كه بايد چنين مى شد؛ زيرا مطرح كردن غدير مساوى با برچيدن بساطِ غاصبينِ خلافت بود، و آنان هرگز اجازه ى چنين كارى را نمى دادند. البته جريان غدير بصورتى در سينه ها جا گرفت كه عده ى زيادى خطبه ى غدير يا قسمتى از آن را حفظ كردند و براى نسلهاى آينده بيادگار گذاشتند و هيچكس را قدرت كنترل و منع از انتشار چنين خبر مهمى نبود.
شخص اميرالمؤمنين و فاطمه ى زهرا عليهماالسلام كه ركن غدير بودند، و نيز ائمه عليهم السلام يكى پس از ديگرى تأكيد خاصى بر حفظ اين حديث داشتند، و همه ى ايشان بارها در مقابل دوست و دشمن بدان احتجاج واستدلال مى فرمودند، [ عوالم: ج 3:15 ص 476-472. ] و در آن شرايط خفقان مى بينيم امام باقر عليه السلام متن كامل خطبه ى غدير را براى اصحابشان نقل فرموده اند.
همچنين بيش از دويست نفر از صحابه و عده ى زيادى از تابعين، با آن كه در شرايط سخت تقيه بوده اند و نقل حديث غدير براى آنان به قيمت آبرو و حيثيت و جانشان تمام مى شده، آن را نقل كرده اند.
در كتاب 'عوالم العلوم': ج 3/15 ص 508/493 فهرستى از راويان حديث غدير به ترتيب زمانى چهارده قرن را آورده و گفته است چنين اتصال سند و نقل خَلَف از
سَلَف ريشه ى محكم و سلسله ى بدون انقطاع اسناد در نقل حديث غدير را به اثبات مى رساند. در ص 517/509 راويان غدير از علما را به ترتيب الفبا آورده است. در ص 522 مؤلفينى كه حديث غدير را ثبت كرده اند ذكر كرده و در ص 534/529 به وثاقت صحابه و تابعين و ساير ناقلين حديث غدير پرداخته است.
بهمين جهت در بين قاطبه ى مسلمين، هيچ حديثى به اندازه ى 'حديث غدير' روايت كننده ندارد، و گذشته از تواتر آن، از نظر علم رجال و درايت، اسنادِ آن در حد فوق العاده اى است.
معرفى كتاب درباره سند حديث غدير
كتب مف صلى در زمينه ى بحثهاى رجالى و تاريخىِ مربوط به سند حديث غدير تأليف شده است كه از بهترين نمونه هاى آن كتاب 'عبقات الانوار' و 'الغدير' است. در اين كتابها، اسماء راويان حديث غدير از مرد و زن جمع آورى شده و از نظر رجالى درباره ى موثق بودن راويان بحث شده و تاريخچه ى مف صلى از اسناد و راويان حديث غدير تدوين شده و جنبه هاى اعجاب انگيز آن در زمينه هاى اسناد و رجال تبيين گرديده است. ذيلاً به دو نمونه اشاره مى شود:ابوالمعالى جوينى مى گويد: در بغداد در دست صحافى يك جلد كتاب ديدم كه بر جلد آن چنين نوشته بود: 'جلد بيست و هشتم از اسنادِ حديثِ 'مَنْ كُنْتُ مَوْلاهُ فَعَلِىٌّ مَوْلاهُ' و بعد از اين جلد مجلد بيست و نهم خواهد بود'. [ بحار الأنوار: ج 37 ص 235. ]
ابن كثير مى گويد: 'كتابى در دو جلد ضخيم ديدم كه طبرى در آن، احاديثِ غديرخم را جمع آورى كرده بود'. [ بحار الأنوار: ج 37 ص 236. ]
در تعدادى از كتابهاى بزرگان عامه حديث غدير بعنوان يكى از مسلمات روايت شده كه از جمله ى مؤلفين عبارتند از: اصمعى، ابن سكيت، جاحظ، سجستانى، بخارى،
اندلسى، ثعلبى، ذهبى، مناوى، ابن حجر، تفتازانى، ابن اثير، قاضى عياض، باقلانى. [ عوالم: ج 3:15 ص 477. ]
اگر چه كتاب براى معرفى در اين زمينه بسيار زياد است ولى در اينجا چند كتاب بعنوان راهنمايى و براى آگاهى از مباحث مربوط به سند حديث غدير معرفى مى شود:
1. عبقات الأنوار، ميرحامد حسين هندى: جلدهاى غدير.
2. الغدير، علامه ى امينى: ج 1 ص 322/294/151/12.
3. نفحات الأزهار فى خلاصة عبقات الأنوار، علامه سيد على ميلانى: ج 9/6.
4. اثبات الهداة، شيخ حر عاملى: ج 2 ص 250/200.
5. عوالم العلوم، شيخ عبداللَّه بحرانى: ج 3/15 ص 327/307.
6. بحار الأنوار، علامه مجلسى: ج 37 ص 282 181.
7. كشف المهم في طريق خبر غدير خم، سيد هاشم بحرانى.
