تحقيق در سند و متن - چهارده قرن با غدیر نسخه متنی

تحقيق در سند و متن

از قرن چهارم تحقيق و بحث در متن و سند حديث غدير آغاز شده و قطعه ى ا صلى خطبه ى غدير كه جمله ى 'من كنت مولاه فهذا علىّ مولاه' است در مناظرات مطرح شده، و رجال اسناد و ناقلين حديث غدير نيز به دقت مورد بررسى قرار گرفته اند. كتب شيخ صدوق و سيد مرتضى و شيخ مفيد بهترين شاهد بر اين مدعا هستند.

اين تحقيقات در قرنهاى چهارم و پنجم و ششم اوج داشته و تا سال هزار همچنان پيش رفته، و آثار برجسته اى از اين قرون در دست است.

شكوفائى علمى غدير

از اوائل قرن يازدهم هجرى تا امروز با ايجاد ميدان باز علمى، محققين و انديشمندان اسلام تأليفات بسيار مهمى درباره ى غدير تأليف كرده و به خوبى از زحمات هزار ساله نتيجه گيرى نموده اند. در اين دوران تمام جوانب غدير مورد جمع و بررسى و تحقيق قرار گرفت. ارتباط غدير با قرآن، بحثهاى مفصل در اسناد غدير، بررسيهاى عميق در متن حديث غدير، جمع آورى و تدوين اشعار مربوط به غدير و جوانب ديگر آن مورد توجه خاص واقع شد و در هر مورد كتابهايى تدوين گرديد.

تحقيقات بزرگانى همچون قاضى شوشترى، علامه مجلسى، شيخ حر عاملى، سيد هاشم بحرانى، ميرحامدحسين هندى، علامه امينى و بسيارى ديگر از علما، بهترين شاهد اين مدعا است.

علامه ى مجلسى نيمى از يك جلد از 'بحارالانوار' را به مسئله ى غدير اختصاص داده است. سيد هاشم بحرانى كتابى مستقل بنام 'كشف المهم' تأليف نموده است. سيد حامدحسين هندى در 10 جلد 400 صفحه اى از كتاب 'عبقات الأنوار' به بحثهاى تحقيقى درباره ى غدير پرداخته است. علامه ى امينى طى 11 جلد كتاب 'الغدير' جوانبى از آن و نيز كليه ى شعراى غدير و شعرهاى آنان را جمع آورى نموده و مطالب مهمى درباره ى
آنها آورده است. كتابهايى از قبيل 'التكميل' از سيد مرتضى حسين و 'الغدير فى الإسلام' از شيخ محمد رضا فرج اللَّه نيز نمونه هاى ديگرى از اين تحقيقات علمى هستند.

بدين اميد كه در آينده هاى نزديك شاهد كتابى به عظمت غدير باشيم كه به عنوان يك مجموعه ى پر محتوى، همه مطالب مربوط به غدير را در خود جمع كرده باشد و اين آبروى ابدى اسلام را آن طور كه هست در معرض ديد جهانيان قرار دهد.

كتابنامه هاى غدير

معرفى كتابهايى كه طى چهارده قرن درباره ى غدير تأليف شده به دو صورت ديده مى شود:

كتابشناسى ضمنى

با توجه به اهميت خاص غدير در اسلام و ارتباط مستقيم آن با مسئله ى امامت و خلافت، از دير زمان علماى بزرگ به اهميت كتب مربوط به غدير توجه داشته اند. در اين راستا شيخ محمد بن على بن شهرآشوب از قرن ششم در كتاب مناقب آل ابى طالب: ج 3 ص 25، و سيد بن طاووس از قرن هفتم در كتاب اقبال الاعمال: ص454/453، اقدام به معرفى تعدادى از كتابهاى مربوط به غدير نموده اند.

در سده ى اخير كه مسئله ى كتابشناسى رسماً مطرح شده اولين قدم را علامه حاج آقا بزرگ تهرانى برداشته و كتابهاى بسيارى در ارتباط با غدير در كتاب 'الذريعة' معرفى نموده است. بعد از ايشان هم كسانى كه تأليفات مهمى درباره ى غدير داشته اند كتب مربوط به غدير را معرفى كرده اند كه شرح آن چنين است:

1. الذريعة، آقا بزرگ تهرانى: ج 16 ص 25 -28، و موارد ديگر.

2. الغدير في الكتاب و السنة و الأدب، عبدالحسين امينى: ج 1 ص 157/152.

3. الغدير فى الإسلام، محمد رضا فرج اللَّه: ص 7/5.
4. پيامى بزرگ از بزرگ پيامبران، حسين عمادزاده: ص 45.

5. امام شناسى، سيد محمد حسين حسينى تهرانى: ج 7 ص 162/156.

6. در صحنه ى غدير، محمد مهدى ركنى: ص 41/40.

7. معجم ما كتب عن الرسول و اهل البيت عليهم السلام، عبدالجبار رفاعى: ج 6 ص 220/190 و موارد ديگر.

8. تجلى ولايت در خطبه ى غدير، مهدى جعفرى، ص 90/78.

9. نگرشى بر غدير خم، عبدالصالح انتصارى، ص 86/85.

10. الغدير "مجله ى اردو"، مقاله ى 4: 'غدير شماريات كراجالى مين'، سيد مسعود عابدى.

11. الثقلين "مجله ى اردو"، شماره ى 2 "آوريل- ژوئن 1998".