مدارك متن كامل خطبه غدير - چهارده قرن با غدیر نسخه متنی

مدارك متن كامل خطبه غدير

در تاريخچه ى كتابهاى اسلامى، اولين بار در نقل متن مفصل خطابه ى غدير به صورت مستقل، به كتابى كه عالم شيعى استاد بزرگ علم نحو شيخ خليل بن احمد فراهيدى متوفاى 175 هجرى تأليف كرده برمى خوريم، كه تحت عنوان 'جزءٌ فيه خطبة النبي صلى اللَّه عليه و آله يوم الغدير' [ الذريعة: ج 5 ص 101 شماره ى 418. ] معرفى شده، و بعد از او كتابهاى بسيارى در اين زمينه تأليف گرديده است.

خوشبختانه متن مفصل و كامل خطبه ى غدير در نُه كتاب از مدارك معتبر شيعه كه هم اكنون در دست مى باشد و بچاپ رسيده، با اسناد متصل نقل شده است. رواياتِ اين نُه كتاب به سه طريق منتهى مى شود:

الف. روايت امام باقر عليه السلام، كه با اسناد معتبر در چهار كتاب نقل شده است:

1. 'روضة الواعظين' تأليف شيخ ابن فتّال نيشابورى: ج 1 ص 89.

2. 'الاحتجاج' تأليف شيخ طبرسى: ج 1 ص 66.

3. 'اليقين' تأليف سيد ابن طاووس: ص 343 باب 127.

4. 'نزهة الكرام' تأليف شيخ محمد بن حسين رازى: ج 1 ص 186.

ب. روايت حذيفة بن يمان، كه با اسنادِ متصل در كتاب 'الاقبال' تأليف سيد ابن طاووس: ص 456/454، به نقل از كتاب 'النشر و الطىّ' نقل شده است.

ج. روايت زيد بن ارقم، كه با اسناد متصل در چهار كتاب نقل شده است:

1. 'العُدَد القويّة' تأليف شيخ على بن يوسف حلى: ص 169.

2. 'التحصين' تأليف سيد ابن طاووس: ص 578 باب 29 از قسم دوم.

3. 'الصراط المستقيم' تأليف شيخ على بن يونس بياضى: ج 1 ص 301، به نقل از كتاب 'الولاية' تأليف مورخ طبرى.

4. 'نهج الايمان' تأليف شيخ على بن حسين بن جبر: ص 92، به نقل از كتاب 'الولاية' تأليف مورخ طبرى.

شيخ حر عاملى در كتاب 'اثبات الهداة': ج 2 ص 114، ج 3 ص 558، و علامه ى مجلسى در 'بحار الأنوار': ج 37 ص 217/201، و سيد بحرانى در كتاب 'كشف المهم': ص 190، و ساير علماى متأخر، خطبه ى مفصل غدير را از مدارك مذكور نقل كرده اند. بدين ترتيب، متن كامل خطبه ى غدير بدست اين بزرگان شيعه حفظ شده تا بدست ما رسيده است، كه اين خود در عالم اسلام از افتخارات تشيع است.

تاريخچه علمى متن حديث غدير

همانطور كه داستان غدير و خطبه ى آن با يك سند واحد بدست ما نرسيده، متن آن نيز به علل مختلفى از قبيل شرائط تقيه و امثال آن، و نيز طولانى بودن خطبه و عدم امكان حفظ كامل آن براى همگان از يك نفر نقل نشده است. اكثر راويان 'غدير' گوشه هايى از آن را نقل كرده اند، ولى جمله ى 'مَنْ كُنْتُ مَوْلاهُ فَعَلِىٌّ مَوْلاهُ' و چند جمله ى ديگرِ آن را همه ى راويان به اشاره يا صريحاً نقل كرده اند. با اين همه، متن خطبه بطور كامل بدست ما رسيده است، چنانكه در بخش گذشته بيان شد، واين از توجهات صاحب ولايت است كه اين سند بزرگ اسلام را براى ما حفظ كرده است.