مقدمه چاپ هشتم - خدمات متقابل اسلام و ایران نسخه متنی

مقدمه چاپ هشتم

شايد براي خوانندگاني كه چاپهاي اول تا ششم و چاپ هفتم اين كتاب را ديده و اكنون اين چاپ را كه چاپ هشتم است ملاحظه مي كنند شگفتي آور باشد كه يك كتاب نخست با قطع جيبي در يك جلد و سپس در قطع رقعي در دو جلد و بعد با قطع وزيري در يك جلد منتشر مي شود
. علت اينكه چاپ هفتم در دو جلد صورت گرفت در مقدمه آن چاپ توضيح داده شده است و علت اينكه اين چاپ با شكل جديد و حروف جديد چاپ شد ، علاوه بر برخي مشكلات كه پيش آمد ضرورت تغييرات و اضافاتي بود در اين چاپ . متاسفانه چاپ هفتم با همه زيبائي حروف ، معلوم شد افتادگيها و احيانا در برخي موارد سطرهاي مكرر دارد ، و آن بدان جهت بود
كه خودم بر آن چاپ نظارت نداشتم و در مجموع در تصحيح آن دقت كافي به عمل نيامده بود . يكي از نقيصه ها در آن چاپ اين بود كه آيات قرآن و احاديث و جمله هاي عربي با همان حروفي چاپ شده بود كه متن اصلي چاپ شده است
. در اين چاپ آن نقيصه ها اصلاح و اضافات مختصر ولي متعددي كه بسياري از آنها به صورت پاورقي است علاوه شد . در ميان اضافاتي كه صورت گرفت يك فصل 47 صفحه اي است تحت عنوان " كتابسوزي ايران و مصر " كه در اواخر بخش دوم قرار گرفته است
. من در حين تأليف اين كتاب در نظر داشتم اين فصل را بگنجانم و در اوائل بخش دوم هم وعده داده بودم ولي موجباتي پيش آمد كه از الحاق آن صرف نظر
كردم و در حقيقت جاي آن فصل مهم در اين كتاب خالي بود و بحمدالله اين نقيصه نيز رفع شد . نظر به اينكه بسياري از خوانندگان محترم چاپهاي اول تا هفتم اين كتاب را دارند كه فاقد اين فصل است و ممكن است مايل باشند اين فصل را هم داشته باشند
، آن فصل را به طور مستقل هم چاپ و انشاء الله بزودي در اختيار علاقه مندان گذاشته مي شود . از خداوند عزت و موفقيت امت اسلامي را مسئلت مينمايم . هفدهم ذي الحجة الحرام 1398 هجري قمري مطابق 28 آبانماه 1357 هجري شمسي مرتضي مطهري

مقدمه چاپ هفتم

اكنون كه پس از هشت سال ، چاپ هفتم اين كتاب با حروف جديدتر ، و قطع بزرگتر در اختيار خوانندگان محترم قرار مي گيرد . لازم است نكاتي را تذكر دهم . چاپ اول كتاب به قطع جيبي چاپ شد و مجموع صفحات در حدود هفتصد و شصت صفحه بود و بالطبع به صورت بي قواره اي در آمده بود
. بسياري از خوانندگان ، به حق ، اعتراض داشتند كه مي بايست يا قطع كتاب قطع بزرگتري مي بود و يا در دو جلد منتشر مي شد
. ولي علت اينكه كتاب به آن صورت در آمد اين بود كه تأليف كتاب تدريجا انجام مي شد و در اختيار چاپخانه قرار مي گرفت ، از اينرو بر اصل كه چند سخنراني بود بيش از آن اندازه كه خود ، پيش بيني كرده بودم افزوده شد و در نتيجه صفحات كتاب با قطع كتاب نامتناسب گشت .

چاپهاي بعد تا چاپ ششم همه از روي چاپ اول افست شده بود . در اين چاپ كه با حروف ديگري چاپ شد از اول قطع كتاب به صورت
رقعي در نظر گرفته شد و اگر بر مطالب كتاب افزوده نمي گشت . صفحات به حدود ششصد صفحه تقليل مي يافت و مانعي نبود كه در يك جلد منتشر شود . ولي در اين چاپ ، در بخش سوم ، فصل خدمات فرهنگي ايرانيان به اسلام مطالب زيادي افزوده شد كه صفحات كتاب را تا حدود هشتصد و بيست صفحه بالا برد .

از اينرو لازم شد كه در دو جلد منتشر شود . جلد اول مشتمل است بر بخش اول ( اسلام و مساله مليت ) و بخش دوم ( خدمات اسلام به ايران ) . جلد دوم مشتمل است بر بخش سوم ( خدمات ايرانيان به اسلام ) . مطالب عمده اي كه افزوده شده است سه قسمت پشت سر يكديگر است
كه از صفحه 500 تا صفحه 722 اين كتاب را اشغال كرده است به اين ترتيب :

1 - فقه و فقاهت ، در اين قسمت تاريخچه فقهاء شيعه از عصر غيبت صغرا تا عصر حاضر به طور مختصر ، يعني معرفي يك نمونه در هر نسل ذكر شده است به طوري كه اگر از زمان خودمان شروع كنيم
و به عقب برگرديم يك رابطه استاد و شاگردي متسلسل و لاينقطع تا نيمه قرن سوم هجري در مي يابيم 2. - فلسفه و حكمت . در اين قسمت تاريخچه فلاسفه اسلامي به طور مختصر بيان شده است ولي نه به صورت معرفي يك نمونه از هر نسل . بلكه به صورت طبقات فلاسفه اسلامي
. مشاهير و معاريف فلاسفه در هر عصر ، به صورت طبقات ، البته طبقات اساتيد و شاگردان ، معرفي شده اند ، كه از ابتدا قرن سوم هجري تا زمان ما سي و سه طبقه تشخيص داده شده اند 3. - عرفان و تصوف .

در اين قسمت طبقات عرفا از قرن دوم تا قرن دهم نه به صورت نمونه از هر نسل و نه به صورت طبقات مشخص ، بلكه به عنوان چند نمونه از هر قرن معرفي شده اند . هدف كلي از همه اينها نشان دادن استمرار فرهنگي به معني صحيح و
واقعي كلمه ، در فرهنگ اسلامي است كه در جهان كم نظير و شايد بي نظير است . البته اضافات مختصر ديگر ، در برخي موارد ديگر هم هست كه قابل ذكر نيست همچنان كه اصلاحات عبارتي نيز صورت گرفته است
. در چند مورد نيز مطالب ، جا به جا شده است كه البته اهميتي ندارد . از خداوند متعال سعادت و موفقيت عموم برادران مسلمانرا مسئلت دارم . سي ام ربيع الاخر / 1397 هجري قمري مرتضي مطهري

مقدمه چاپ اول

در حدود نود و هشت درصد از ما مردم ايران مسلمانيم ( 1 ) . ما مسلمانان ايراني به اسلام به حكم اينكه مذهب ماست ايمان و اعتقاد داريم و به ايران به حكم اينكه ميهن ماست مهر مي ورزيم . از اينرو سخت علاقه منديم
كه مسائلي را كه از يك طرف با آنچه به آن ايمان و اعتقاد داريم و از طرف ديگر با آنچه به آن مهر مي ورزيم پيوند دارد روشن درك كنيم و تكليف خود را در آن مسائل بدانيم . عمده اين مسائل در سه پرسش ذيل خلاصه مي شود :

1 - ما هم احساسات مذهبي اسلامي داريم
و هم احساسات ميهني ايراني ، آيا داراي دو نوع احساس متضاد مي باشيم ، يا هيچگونه تضاد و تناقضي ميان احساسات مذهبي ما و احساسات ملي ما وجود ندارد ؟ 2 - دين ما اسلام آنگاه كه در چهارده قرن پيش به ميهن ما ايران وارد شد
چه تحولات و دگرگونيها در ميهن ما به وجود آورد ؟ آن دگرگونيها در چه جهت بود ؟ از ايران چه گرفت و به ايران چه داد ؟ آيا ورود اسلام به ايران براي ايران موهبت بود يا فاجعه ؟ 3 - ملل بسياري به اسلام گرويدند و در خدمت اين دين در آمدند و در راه نشر