آيا ايران مقارن ظهور اسلام ثنوي بوده است ؟ مهمترين پاسخ درباره نظام فكري و اعتقادي ايرانيان ( البته منهاي يهوديان و مسيحيان و بودائيان ايران كه مجموعا در اقليت بودند ) پاسخ همين پرسش است . قبلا بايد ببينيم در دوره هاي قبل ، ايران از اين لحاظ چه وضعي داشته است در فصلهاي پيش راجع به دوره هاي قبل از زردشت بحث كرديم ، معلوم شد كه حتي در دوره هاي طبيعت پرستي و رب النوع پرستي عقيده ثنوي در روح مردم آريا رسوخ داشته است ، و به قول
1 - 2 - 3 . ايران در زمان ساسانيان ، صفحه 52 - 380 - 349 .