اگر بخواهيم روحيه و درجه اخلاق عمومي آنروز مردم ايران را بدانيم ، مدارك كافي و مستقيم در دست نداريم ، ولي از مجموعه قرائن مي توان به دست آورد كه روحيه و اخلاق عمومي چگونه بوده است . اخلاق و روحيه دو نوع است : طبيعي و اكتسابي اخلاق طبيعي يك قوم عبارت است از خصايص نژادي و اقليمي آنها ، وراثت و محيط طبيعي و جغرافيايي همچنانكه در خصوصيات جسمي افراد بشر از رنگ پوست و چشم و مو و خصوصيات اندام مؤثر است در خصوصيات روحي و مشخصات اخلاقي و روحي آنها نيز مؤثر است . با اين تفاوت كه عامل نژادي يعني وراثت در اثر اختلاطها و امتزاجها و ازدواجها و نقل و انتقالها و مهاجرتها از بين مي رود و شكل ديگر پيدا مي كند ، اما عامل منطقه اي و جغرافيايي از يك ثبات نسبي برخوردار است . عاطفه و مهرباني ، خونگرمي ، مهمان نوازي ، تيزهوشي و سرعت انتقال ، آبروداري و صورت را با سيلي سرخ نگهداشتن از خصايصي است كه ايرانيان در همه دوره ها بدانها ستوده شده اند . 1. همان مدرك ، صفحه . 354