نخستين موضوع - خدمات متقابل اسلام و ایران نسخه متنی

طور كلي دانشمندان عاليقدر مقيم بغداد بيشتر مسيحيان بودند كه از عراق و ساير نقاط براي استخدام در دستگاه خلفا به بغداد مي آمدند . دانشمندان مسلمان غالبا در خارج از بغداد ظهور كردند . به خصوص موقعي كه مملكتهاي كوچك اسلامي پديد آمد
و فرمانروايان آن ممالك به تقليد خلفا در ترويج علم و ادب كوشش نمودند و دانشمندان را به مراكز فرماندهي خود : قاهره ، غزنين ، دمشق ، نيشابور ، استخر و غيره دعوت كردند نتيجه اين شد كه رازي ازري ، ابن سينا از بخارا ( تركستان ) بيروني از بيرون ( سند ) ابن جليل گياهشناس ، ابن باجه فيلسوف ، ابن زهره پزشك و خاندان وي و ابن رشد فيلسوف و ابن روميه گياهشناس از اندلس برخاستند
( 1 )
. پس سلول اول علوم و فرهنگ اسلامي در مدينه به وجود آمد و نخستين نقطه اي كه اين بذر در آنجا پاشيده شد شهر مدينه بود .

نخستين موضوع

اما اينكه نخستين موضوعي كه توجه مسلمين را جلب كرد و حركت علمي مسلمين از آن شروع شد چه بود ؟ نقطه آغاز قرآن است مسلمانان علوم خويش را از تحقيق و جستجو در معاني و مفاهيم آيات قرآن و سپس حديث آغاز كردند
و لهذا نخستين شهري كه جنب وجوش علمي در آن پيدا شد مدينه بود ، و نخستين مراكز علمي مسلمين مساجد بود و نخستين موضوعات علمي آنان مسائل مربوط به قرآن و سنت ، و نخستين معلم شخص رسول اكرم است
علم قرائت ، تفسير ، كلام ، حديث ، رجال ، لغت ، نحو ، صرف ، بلاغت و تاريخ و سيره كه جزء نخستين علوم اسلامي است به خاطر قرآن و سنت به وجود آمد ادوارد براون مي گويد :

1. همان مدرك ، صفحه . 257