خدمات متقابل اسلام و ایران نسخه متنی
لطفا منتظر باشید ...
زبان فارسي بود . بعدها خود ايرانيان مسلمان ترجيح دادند كه به زبان عربي برگردانند . ابن النديم در الفهرست مي نويسد : اولين نقل از زبان ديگر به زبان عربي به امر خالدبن يزيدبن معاويه صورت گرفت ، وي علم دوست بود و به صنعت كيميا علاقه داشت ، جماعتي از فلاسفه يوناني كه در مصر مي زيستند و با زبان عربي آشنا بودند احضار كرد و فرمان داد عده اي از كتب آن فن را از زبان يوناني و قبطي به زبان عربي ترجمه كنند ، و اين اولين ترجمه به زبان عربي است . سپس مي گويد : دومين ترجمه به زبان عربي نقل ديوان و دفاتر دولتي است كه در زمان حجاج به وسيله صالح بن عبدالرحمن كه از نژاد ايراني بود ، از زبان فارسي به زبان عربي برگردانده شد . صالح زيردست زاد انفرخ كار مي كرد و زادانفرخ دبير حجاج بود ، صالح چون به هر دو زبان مي نوشت مورد توجه حجاج واقع شد . روزي خود صالح به زادانفرخ گفت بيم آن دارم كه حجاج مرا بر تو كه ولي نعم من هستي مقدم بدارد و تو از نظرش بيفتي . زادانفرخ گفت : نترس ، هرگز چنين نخواهد شد ، او به من بيش از تو نيازمند است ، دفتر محاسبات را جز من كسي قادر نيست اداره كند . صالح گفت : به خدا قسم اگر بخواهم مي توانم دفتر محاسبات را به عربي برگردانم كه اساسا نيازي به زبان فارسي نباشد . زادانفرخ ، صالح را امتحان كرد ، ديد راست مي گويد تقاضا كرد كه چندي تمارض كند و حاضر نشود ، چنين كرد . حجاج طبيب مخصوص خويش را نزد وي فرستاد طبيب . گفت من كسالتي در او نمي بينم ، در اين بين زادانفرخ در فتنه محمدبن اشعث كشته شد و خود به خود صالح جانشين زادانفرخ گشت . صالح يك روز ماجرايي كه بين او وزادانفرخ گذشته بود به حجاج گفت . حجاج خواستار شد كه اين تصميم را عملي كند . اين جريان باعث ناراحتي فارسي زبانان ، مخصوصا آنانكه از اين امتياز بهره مند مي شدند ، گرديد . روزي مردانشاه پسر زادانفرخ از صالح چند اصطلاح مربوط به حساب را پرسيد و گفت با اين اصطلاحات چه مي كني ؟ صالح معادل آنها را از زبان عربي بيان كرد . مردانشاه ناراحت شد و گفت خدا ريشه ات را قطع كند كه ريشه زبان فارسي را قطع كردي . گروهي از فارسي زبانان حاضر شدند صدهزار درهم به صالح بدهند كه به بهانه عدم امكان از تصميم خويش منصرف شود ، اما او منصرف نشد . ابن النديم مي گويد : ولي دواوين دولتي شام را به زبان رومي مي نوشتند نه زبان فارسي و در زمان هشام بن عبدالملك آن را نيز به زبان عربي برگرداندند ( 1 ) ؟ اين جريان به دربار خلفا و حكام آنها مربوط بوده است .سلاطين ايراني پس از استقلال دفاتر و دواوين را به زبان فارسي مي نوشته اند ، بار ديگر در زمان غزنويان به زبان عربي برگردانده شد كه آن نيز تاريخچه اي دارد . همچنانكه قبلا گفتيم ما نه در صدد تشريح خدمات تمدن كهن ايراني به تمدن جوان اسلام هستيم و نه اين كار در صلاحيت ماست .هدف ما از نقل مطالب گذشته كه از مسلمات تاريخ است اين است كه دو نكته را تأكيد كنيم : يكي اينكه ايران قبل از اسلام از تمدني برخوردار بوده است و اين تمدن يكي از مايه هاي تمدن اسلامي است . ديگر اينكه اسلام به ايران حياتي تازه بخشيد و تمدن در حال انحطاط ايران به واسطه اسلام جاني تازه گرفت و شكلي تازه يافت . اين دو نكته قابل انكار
