خدمات متقابل اسلام و ایران نسخه متنی

به قلم آقاي مظهرالدين صديقي دانشيار و رئيس دائره تاريخ اسلامي دانشگاه سند حيدرآباد در پاكستان چنين مي نويسد : عربها مدتها قبل از ظهور اسلام با هند جنوبي روابط تجارتي داشتند ، و پس از ظهور پيامبر اكرم نيز تجارت آنها از طريق دريا توأم با فعاليتهاي تبليغاتي همچنان ادامه داشت
. در فاصله سال پنجاه تا اواخر قرن اول هجري كه هند دچار آشوبهاي سياسي و منازعات مذهبي بود ، عربهاي تازه مسلمان فرصت را غنيمت شمرده بدان سرزمين مهاجرت كردند و در سواحل مالابار رحل اقامت افكندند . سادگي آيين و وضوح عقائد اسلامي تاثير عميقي در افكار هندوان كرد
، و در اندك زماني ، يعني در همان مدت بيست و پنج سال اول ، گروه كثيري از آنان حتي سلطان مالابار نيز به دين جديد گرويدند اگر چه تجارت عربها با هند از طريق دريا انجام مي گرفت ولي ديانت اسلام بيشتر از راه خشكي يعني ممالك ايران و آسياي مركزي بدان خطه راه يافت
. ايضا مي نويسد : صوفيان بيش از علماي مذهبي محبوبيت داشتند زيرا از دخالت در امور سياسي اجتناب مي نمودند و حال آنكه علما گاه گاهي محدوديتهايي در كار سلاطين ايجاد مي كردند . فرمانروايان دهلي عموما مريد و هوادار صوفيه بودند .

سالار مسعود غازي و شيخ اسماعيل دو صوفي مشهوري كه در قرن پنجم هجري به هندوستان آمدند علي رغم حكام غير مسلمان آن عصر هزاران نفر از هندوان را مسلمان كردند . صوفي بزرگ ديگري به نام معين الدين كه در سمرقند تولد يافته و كمي قبل از سلسله غوري به هند آمده بود
، طريقه صوفيان چشتيه را در آن سامان بنيان نهاد كه امروز نيز اين طريقه يكي از بزرگترين طريقه هاي تصوف در پاكستان و هند
به شمار مي رود . قبروي در اجمير همه ساله زيارتگاه صدها هزار مسلمان و هندواست . طريقه سهرورديه كه متعاقب چشتيه در هند به وجود آمد ، از جهت ملاحظه و تأكيد زياد در انجام دستورات ديني با چشتيه اختلاف سليقه داشت
، زيرا سهرورديه با انواع رقص و سماع مخصوص كه در ساير فرق صوفيه متداول بود مخالفت مي كردند . علاوه بر اينها دو طريقه مشهور ديگر نيز به نامهاي قادريه و نقشبنديه در دوره پيش از مغول به هند آمده و نفوذ كامل به دست آوردند ( 1 ) اين صوفيان كه اسلام را در آن منطقه نشر دادند عموما و يا غالبا ايراني بودند .

راجع به معين الدين چشتي كه نامش در گفته بالا آمده است ، نظر به تاثير فوق العا ده اي كه اين مرد ايراني عارف مشرب در اسلام قاره هند داشته است ما عين نوشته دانشمند متتبع محقق جناب آقاي عزيزالله عطاردي را كه مخصوصا براي اين كتاب تهيه كرده اند
، ضمن اظهار سپاسگزاري از معظم له ، در اينجا نقل مي كنيم معظم له ضمنا از يك عارف ايراني الاصل معروف ديگر به نام نظام الدين اوليا كه او نيز تاثير عظيمي در اسلام قاره هند داشته است ياد كرده اند كه عينا آورده مي شود
: خواجه معين الدين چشتي هروي در قرن ششم هجري در سيستان ( 2 ) متولد شد و در همانجا به فرا گرفتن علم و دانش پرداخت و سپس به چشت هرات

1. همان مدرك ، صفحه . 365

2. قبلا در مقاله آقاي مظهرالدين صديقي خوانديم كه تولد معين الدين چشتي در سمرقند بوده است ، ولي آقاي عطاردي آن را صحيح نمي دانند و معتقدند تولد مشاراليه در سيستان بوده است . به هر حال تولدش در ايران بوده و خودش ايراني و ايراني نژاد است .