خدمات متقابل اسلام و ایران نسخه متنی

جوشش و جنبش علمي مسلمين در نقطه معين و از موضوع معين و به وسيله شخص معين آغاز شد . اكنون ببينيم در چه نقطه و مكاني اين كار آغاز گشت ؟ و نخستين حوزه علمي مسلمين در كجا تشكيل شد ؟

جوشش و جنبش علمي مسلمين از مدينه آغاز شد . اولين كتابي كه انديشه مسلمين را به خود جلب كرد و مسلمين در پي درس و تحصيل آن بودند قرآن و پس از قرآن احاديث بود . اين بود كه اولين حوزه علمي در مدينه تأسيس شد
. براي اولين بار عرب حجاز در مدينه با مسئله استادي و شاگردي و نشستن در حلقه درس و حفظ و ضبط آنچه از استاد مي شنود آشنا شد . مسلمين با حرص و ولع فراواني آيات قرآن را كه تدريجا نازل مي گشت فرا مي گرفتند و به حافظه مي سپردند
و آنچه را كه نمي دانستند از افرادي كه رسول خدا آنها را مامور كتابت آيات قرآن كرده بود و به كتاب وحي معروف بودند مي پرسيدند . بعلاوه بنا به توصيه هاي مكرر رسول خدا سخنان آنحضرت را كه به سنت رسول معروف بود از يكديگر فرا مي گرفتند
در مسجد پيغمبر رسما حلقه هاي درس تشكيل مي شد و در آن حلقه به بحث و گفتگو درباره مسائل اسلامي و تعليم و تعلم پرداخته مي شد . روزي رسول خدا وارد مسجد شد و ديد دو حلقه در مسجد تشكيل شده است ، در يكي از آنها افراد به ذكر و عبادت مشغولند
و در يكي ديگر به تعليم و تعلم . پس از آنكه هر دو را از نظر گذراند فرمود " كلاهما علي خير و لكن بالتعليم ارسلت " يعني هر دو جمعيت كار نيك مي كنند اما من براي تعليم فرستاده شده ام . رسول خدا آنگاه رفت
و در حلقه اي كه آنجا تعليم و تعليم بود نشست ( 1 ) . بعد از مدينه ، عراق محيط جنب و جوش علمي گشت . در عراق ابتدا دو شهر بصره و كوفه مركز علم بودند . اما پس از بناي بغداد ، آن شهر مركز علمي شد و در آن شهر بود كه علوم ملتهاي ديگر به جهان اسلام منتقل گشت بعدها ري

1. منية المريد شهيد ثاني ، صفحه . 5