عصاره خطبه غدير: 'مَنْ كُنْتُ مَوْلاهُ فَعَلِيٌّ مَوْلاهُ' - اسرار غدیر نسخه متنی

عصاره خطبه غدير: 'مَنْ كُنْتُ مَوْلاهُ فَعَلِيٌّ مَوْلاهُ'

چكيده و آئينه ى تمام نماى غدير جمله ى 'مَنْ كُنْتُ مَوْلاهُ فَعَلِيٌّ مَوْلاهُ' است، كه در يك مقطع حساس از خطبه و در حالى كه پيامبر صلى اللَّه عليه و آله بازوان اميرالمؤمنين عليه السلام را گرفته و او را بلند كرده و به مردم معرفى مى كردند بيان شده است. [ در اين باره به قسمت دوم از بخش دوم اين كتاب مراجعه شود. ]

اگر اين جمله را خوب بشكافيم در خواهيم يافت كه جمله اى كوتاه ولى پر معنى است و مبتنى بر چندين پايه ى عقيدتى است كه اگر كسى آنها را قبول نداشته باشد نمى تواند اين جمله را بپذيرد. پايه ها و ريشه هايى كه در متن همين خطبه به آنها تصريح شده و با استناد به آنها به شرح و بيان جمله ى مذكور مى پردازيم.

توضيح كلمه هاى جمله 'مَنْ كُنْتُ مَوْلاهُ...'

جمله ى 'مَنْ كُنْتُ مَوْلاهُ فَعَلِيٌّ مَوْلاهُ' از پنج كلمه تشكيل شده است:

'مَنْ'، يعنى 'هر كَس'. و اين كلمه شامل تمام مسلمانان يعنى آنان كه پيامبر صلى اللَّه عليه و آله را قبول دارند مى شود.

'كُنْتُ'، يعنى 'من بوده ام'. استفاده از فعل ماضى به معناى آنست كه اين منصب براى پيامبر صلى اللَّه عليه و آله پايه ى نبوت عامه و خاتميت اوست و خطاب سخن با كسانى است كه حضرتش را تا كنون به چنين منصبى قبول داشته اند.

'مَوْلاهُ'، يعنى 'مولى و صاحب اختيار او...'. اين كلمه محور اصلى جمله است و خودِ حضرت در همين خطبه و در مواردى ديگر معناى اين كلمه را بيان فرموده اند. 'مولى' يعنى كسى كه اختيار مردم به دست او است و نسبت به آنان از خودشان بيشتر اختيار دارد و هر دستورى به آنان دهد بايد بدون چون و چرا اجرا كنند، و كوتاهى در آن اگر به عنوان اعتراض و شك در حقانيت او باشد مساوى با كفر و انكار نبوت است.

'فَعَلِيٌّ' يعنى 'پس على...'. تعيين على بن ابى طالب عليه السلام براى منصب و مقامى كه در كلمه ى بعدى ذكر مى شود، مشت محكمى به دهان فتنه گران و دسيسه كاران است تا فكر تشكيك در شخص امام و يا احتمال تعدد آن را از مخيّله ى خود بيرون كنند. از طرف ديگر با معرفى اين 'على عليه السلام'، يازده امام ديگر را هم كه بعد از او داراى مقام و منصب او خواهند بود مشخص مى كند به طورى كه راهِ تحريف و تشكيك بسته مى شود.

'مَوْلاهُ'، يعنى 'مولى و صاحب اختيار اوست'. همان منصبى كه در كلمه ى سوم اين جمله براى شخص خاتم انبياءصلى اللَّه عليه و آله ذكر شد عيناً براى على بن ابى طالب عليه السلام و يازده امام معين از فرزندان او از جانب خداوند اعطا شده است. آنان صاحب اختيار مردم اند و هر چه بگويند بايد بدون چون و چرا قبول كرد، و هرگونه اعتراض و شك و ترديد درباره ى آنان مساوى با كفر است.