آماده سازى جايگاه سخنرانى و منبر
[ بحارالأنوار: ج 21 ص 387، ج 37 ص 173 و 203 و 204، ج 98 ص 298. عوالم: ج 3:15 ص 50 و 60 و 75 و 79 و 80 و 301. احقاق الحق: ج 21 ص 46. ]
از سوى ديگر، پيامبر صلى اللَّه عليه و آله مقداد و سلمان و ابوذر و عمار را فرا خواندند و به آنان دستور دادند تا به محل پنج درخت كهنسال- كه در يك رديف كنار بركه ى غدير بودند- بروند و آنجا را آماده كنند. آنها خارهاى زير درختان را كندند و سنگهاى ناهموار را جمع كردند و زير درختان را جارو كردند و آب پاشيدند. سپس شاخه هاى پايين آمده ى درختان را كه تا نزديكى زمين آمده بود قطع كردند. بعد از آن در فاصله ى بين دو درخت روى شاخه ها پارچه اى انداختند تا سايبانى از آفتاب باشد، و آن محل براى برنامه ى سه روزه اى كه حضرت در نظر داشتند كاملاً مساعد شود.
سپس در زير سايبان، سنگها را روى هم چيدند و از رواندازهاى شتران و ساير مركبها هم كمك گرفتند و منبرى به بلندى قامت حضرت ساختند و روى آن پارچه اى
انداختند. منبر را طورى بر پا كردند كه نسبت به دو طرف جمعيت در وسط قرار بگيرد و پيامبر صلى اللَّه عليه و آله هنگام سخنرانى مشرف بر مردم باشد تا صداى حضرت به همه برسد و همه او را ببينند، چنان كه در گزارش ماجراى غدير آمده است : احدى از حاضرين غدير خم نبود مگر آنكه آن حضرت را به چشم خود مى ديد و صداى آن حضرت را به گوش خود مى شنيد.
البته ربيعة بن اُمية بن خلف كلام حضرت را براى مردم تكرار مى كرد تا افرادى كه دورتر قرار داشتند مطالب را بهتر بشنوند.
پيامبر واميرالمؤمنين بر فراز منبر
[ بحارالأنوار: ج 21 ص 387، ج 37 ص 209. عوالم: ج 3:15 ص 44 و 97 و 301. اثبات الهداة: ج 2 ص 267 ح 387 و 391. احقاق الحق: ج 21 ص 53 و 57. ]
مقارن ظهر، انتظار مردم به پايان رسيد و منادىِ حضرت نداى نماز جماعت داد. پس از بيرون آمدن مردم از خيمه ها و آمادگى صفها براى نماز، پيامبر صلى اللَّه عليه و آله از خيمه ى خود بيرون آمدند و نماز را به جماعت خواندند.
بعد از آن مردم ناظر بودند كه پيامبر صلى اللَّه عليه و آله بر فراز آن منبر ايستادند و اميرالمؤمنين عليه السلام را فرا خواندند و به او دستور دادند بالاى منبر بيايد و در سمت راستش بايستد. قبل از شروع خطبه، اميرالمؤمنين عليه السلام يك پله پائين تر بر فراز منبر در طرف راست حضرت ايستاده بودند و دست پيامبر صلى اللَّه عليه و آله بر شانه ى آن حضرت بود.
سپس حضرت نگاهى به راست و چپ جمعيت نمودند و منتظر شدند تا مردم كاملاً جمع شوند. زنان نيز در قسمتى از مجلس نشستند كه پيامبر صلى اللَّه عليه و آله را به خوبى مى ديدند. پس از آماده شدن مردم، پيامبر اكرم صلى اللَّه عليه و آله سخنرانىِ تاريخى و آخرين خطابه ى رسمى خود را براى جهانيان آغاز كردند.
با در نظر گرفتن اين شكل خاص از منبر و سخنرانى، كه دو نفر بر فراز منبر در
حالت قيام ديده مى شوند و بيش از صد و بيست هزار نفر اين منظره ى بديع را مى نگرند، به استقبالِ سخنانِ حضرت خواهيم رفت.
يادآور مى شود كه اجتماع 120000 نفر براى يك سخنرانى و در مقابل يك خطيب كه همه شخص او را ببينند در دنياى امروز هم مسئله ى غير عادى است، تا چه رسد به عصر بعثت كه در گذشته ى شش هزار ساله ى انبيا تا آن روز هرگز چنين مجلس عظيمى براى سخنرانى تشكيل نشده بود.