امامت و ولايت اميرالمؤمنين
در غدير براى اميرالمؤمنين عليه السلام فقط خلافت و جانشينىِ پيامبر صلى اللَّه عليه و آله به معناى جلوس در مكانِ او بعد از رحلتش اعلام نشده است، بلكه تمام شئونى كه صاحب اختيارِ تام بر مردم بايد داشته باشد- همانها كه شخص پيامبر اكرم صلى اللَّه عليه و آله دارا بودند- براى جانشين او هم اعلام شده است.'امام' در خطبه ى غدير يعنى كسى كه جوابگوى جميع ما يحتاج بشر است، و اين قدرت از جانب خداوند به او اعطا شده است. براى تبيين آنچه به عنوان 'امامت' در قالب امامتِ اميرالمؤمنين عليه السلام در خطبه ى غدير منظور شده است به جهات زير برمى خوريم:
الف: حكومت و ولايتِ مطلق بر مردم به عنوان صاحب امر و واجب الاطاعة، كه اين تعابير به چشم مى خورد: اميرالمؤمنين، امام، ولىّ مردم در حدّ خدا و رسول، خليفه، وصى، مفروض الطاعة، نافذ الامر.
ب: هدايتِ مردم به سوى خداوند، كه به تعبيرهاى زير آمده است:
- او هدايت كننده است.
- به حق هدايت مى كند و به آن عمل مى نمايد.
- باطل را از بين مى برد و از آن منع مى كند.
- به سوى خداوند دعوت مى نمايد.
- به آنچه رضاى خداست عمل مى كند.
- از معصيت خداوند نهى مى نمايد.
- بشارت دهنده است.
ج: پاسخگويى به نيازهاى علمى مردم، كه لازمه اش علم به جميع ما يحتاج مردم است. اين مطلب به تعابير زير آمده است:
- او در بر دارنده ى علم من است، و بعد از من به شما مى فهماند و براى شما بيان مى كند.
- جانشين و خليفه ى من بر تفسير قرآن است.
د: جنگ با دشمنان كه يكى از شئون امام است، به اين دو عبارت آمده است:
- او جنگ كننده با دشمنان خداست.
- او قاتِل ناكثين و قاسطين و مارقين است.
'امامت' با چنين معناى وسيعى كه در خطبه ى غدير آمده داراى پشتوانه ى الهى و امضاى پروردگار است و او عطا كننده ى اين قدرت است. در اين باره به عبارتهاى زير برمى خوريم:
- او امام از جانب خداوند است.
- ولايت او از جانب خداوند است كه بر من نازل كرده است.
- خداوند او را نصب نموده است.
- او به امر خداوند با دشمنان مى جنگد.