و قطعاً خداوند وعده ى خود را (مبنى بر پيروزى شما در جنگ اُحد) محقّق گرداند، زيرا كه دشمن را با خواست او مى كشتيد، تا آنكه سست شديد و در كار (جنگ و تقسيم غنائم) به نزاع پرداختيد و از (دستور پيامبر) نافرمانى كرديد، با آنكه خداوند (پيروزى و) آنچه را (از غن ائم) كه محبوب شما بود به شما نشان داده بود. برخى از شما خواهان دنيايند (و غنائم جنگى،) و برخى خواهان آخرت (و شهادت در راه خدا). پس آنگاه خداوند شما را از (تعقيب) آنان منصرف ساخت (و پيروزى شما به شكست انجاميد،) تا شما را بيازمايد، ولى از (خطاى) شما درگذشت و همانا خداوند نسبت به مؤمنان، صاحب فضل و بخشش است.
نكته ها:
مسلمانان در سال دوّم هجرى، در جنگ بدر پيروز شدند و خداوند وعده داده بود كه در جنگ هاى آينده نيز پيروز مى شوند. در سال بعد كه جنگ اُحد واقع شد، پيامبرصلى الله عليه وآله پنجاه نفر مسلح را براى حفاظت از درّه ها و كوهها نصب كرد. چون جنگ شروع شد، در آغاز مس لمانان حمله كرده و نفس دشمن را گرفته و آنها را شكست دادند، اما متأسّفانه در بين آن پنجاه نفر كه مسئول حفاظت از كوه بودند، اختلاف شد، عدّه اى گفتند: پيروزى ما قطعى است، پس به سراغ جمع غنائم برويم و عدّه ى كمى همچنان سنگرها را حفظ كردند. دشمنِ شكست خورده، از همان منطقه اى كه بدون محافظ مانده بود حمله كرد و اين بار مسلمان ها ضربه ى سنگينى خوردند و شهداى بسيارى دادند، تا آنجا كه جان پيامبر در معرض خطر قرار گرفت و بسيارى از مسلمانان پا به فرار گذاشتند. پس از پايان جنگ، مسلمانان از پيامبرصلى الله عليه وآله انتقاد مى كردند كه مگر خدا به ما وعده ى پيروزى نداده بود، پس چرا شكست خورديم؟ اين آيه پاسخ مى دهد كه وعده ى خدا راست بود، ولى سستى و نزاع و نافرمانى عاملِ شكست شما شد.
پيام ها :
1- معناى تحقق وعده هاى خدا، ناديده گرفتن سنّت هاى الهى نيست. نصرت خداوند تا زمانى است كه شما به وظيفه عمل كنيد.لقد صدقكم اللّه وعده...اذا فشلتم و تنازعتم 2- از جمله عوامل شكست، سستى، نزاع و عدم اطاعت از فرماندهى است.فشلتم و تنازعتم... وعصيتم 3- افراد براى هدف هاى متفاوت جنگ مى كنند. بعضى براى دنيا مى جنگند و بعضى براى آخرت.منكم من يريدالدنيا و منكم من يريد الاخرة 4- پايدارى در نبرد، حفظ وحدت و اطاعت، نشانه ى آخرت خواهى رزمندگان است.منكم من يريد الآخرة 5 - جزاى كسى كه بجاى شكر نعمت پيروزى، به اختلاف و نافرمانى و سستى دامن زند، شكست است.صرفكم عنهم 6- عامل شكست هاى بيرونى، درونى است. شما در درون سست و نافرمان شديد، لذا در بيرون شكست خورديد.فشلتم... صرفكم عنهم 7- شكست ها، وسيله ى آزمايش الهى هستند.ليبتليكم 8 - هنگام تخلّف و شكست نيز از لطف خدا مأيوس نشويد.عفا عنكم 9- ايمان، بستر و زمينه ى دريافت فضل خاص خداوند است.عفا عنكم و اللّه ذو فضل على المؤمنين 10- مؤمن را به خاطر يك خلاف نبايد از صفوف اهل ايمان خارج دانست، بلكه بايد از يك سو هشدار داد و از سوى ديگر با تشويق دلگرمش كرد.عفا عنكم و اللّه ذو فضل على المؤمنين
لطفا منتظر باشید ...
