زن و خانواده از ديدگاه انسان جاهلى - مقایسه دوره جاهلیت و اسلام نسخه متنی

اینجــــا یک کتابخانه دیجیتالی است

با بیش از 100000 منبع الکترونیکی رایگان به زبان فارسی ، عربی و انگلیسی

مقایسه دوره جاهلیت و اسلام - نسخه متنی

عبدالحسین بینش

| نمايش فراداده ، افزودن یک نقد و بررسی
افزودن به کتابخانه شخصی
ارسال به دوستان
جستجو در متن کتاب
بیشتر
تنظیمات قلم

فونت

اندازه قلم

+ - پیش فرض

حالت نمایش

روز نیمروز شب
جستجو در لغت نامه
بیشتر
لیست موضوعات
توضیحات
افزودن یادداشت جدید

مـراجـعـه بـه كـاهـنـان و غـيـبـگـويـان ، سـنـّت رواج و تـوجـه بـه فال نيك و بد، سنّت رواج شعر و سجع انواع شعرهاى حماسى ، قصيده ها، غزلها، هجويّه ها كه قـبيله اى را بلند مرتبه مى ساخت يا به ذلّت مى نشاند كه اشعار سبعه معلّقه در كعبه از جمله آنـهـاسـت ، سنّت حرمت جنگ درماههاى حرام و پس و پيش كردن آنها، سنّت برهنه طواف كردن و كف زدن و سوت زدن به هنگام طواف و... .

مـادر درسـهـاى پيشين به مناسبت به برخى از اين سنتها اشاره كرديم و به لحاظ محدوديت حجم اين دوره از تفصيل درباره هريك از موضوعات و سنتهاى ياد شده صرف نظر مى كنيم .

زن و خانواده از ديدگاه انسان جاهلى

زن در دوره جـاهـليـت از شـخـصـيـتـى مستقلّ برخوردار نبود و نهاد خانواده استحكام لازم را نداشت .

روابـط نـاسـالم مـيـان مرد و زن و قوانين نادرست ازدواج ـ كه بيشتر كامجويى بى قيد و شرط مـردان را تـاءمـيـن مـى كـرد ـ عـفـت عـمـومـى را كـمـرنـگ و سـلامـت نسل را به خطر انداخته بود.

اسـلام در ايـن جنبه از زندگى جاهلى تحوّلى چشمگير پديد آورد. مقام انسانى زن را زنده كرد و بـراى وى حـقـوق اجـتماعى ويژه اى در نظر گرفت . قوانين مربوط به ازدواج و طلاق را معين و مـدوّن سـاخـت وانـواع ازدواجـهـاى عـرب جـاهـلى را كـه پـاكـى و سـلامـت نسل را ازميان مى برد ممنوع اعلام كرد.

حقوق زن

زنان در عصر جاهليت جزء اموال و دارايى مردان به شمار مى رفتند، بگونه اى كه پس از مرگ مـرد جزء ميراث او به حساب مى آمدند^(173) و درحالى كه زن و دارايى او از آن مرد بود، زن هـيـچ گونه ارثى نداشت . دليلش اين بود كه مى گفتند: زن قدرت جنگى و دفاعى ندارد و كـسـى كـه نـمـى تـوانـد از امـوال دفـاع كـنـد ـ و از خـود او هـم بـايد دفاع كرد ـ حق ارث بردن نـدارد.^(174) اسـلام حـق مالكيت را براى زنان همانند مردان به رسميت شناخته ، برايشان شخصيت حقوقى مستقل قائل است .

قرآن كريم دراين باره چنين فرموده است :

(( ... لِلرِّجالِ نَصيبٌ مِمَّااكْتَسَبُوا وَ لِلنِّساءِ نَصيبٌ مِمَّا اكْتَسَبْنَ...))^(175) مردان از آنچه كسب كرده اند نصيبى دارند و زنان از آنچه به دست آورده اند نصيبى دارند.

اسـلام حـق ارث را نـيـز را بـراى زنـان بـه رسـمـيـت شـنـاخـت و ايـن اسـتـدلال را كـه چـون قـدرت بـر گـرفـتـن سـلاح نـدارنـد، از ارث مـحـرومـنـد، باطل دانست .

قرآن كريم درباره حق ارث زنان مى فرمايد:

(( لِلرِّجالِ نَصيبٌ مِمّا تَرَكَ الْوالِدانِ وَالاَْقْرَبُونَ وَ لِلنِّساءِ نَصيبٌ مِمّا تَرَكَ الْوالِدانِ وَالاَْقْرَبُونَ مِمّا قَلَّ مِنْهُ اَوْكَثُرَ نَصيباً مَفْرُوضاً))^(176) بـراى مـردان از آنـچـه پـدر ومادر ونزديكان به جا مى نهند، نصيبى است و براى زنان از آنچه پـدر ومـادر و نـزديـكان به جا مى نهند، نصيبى است ، خواه آن كم باشد يا بسيار، نصيبى معيّن است .

شـهـيد مطهرى داستانى را نقل مى كند كه پس ازنزول آيه مزبور رخ داده و فلسفه محروميت ارث نزد عربها و پاسخ اسلام درآن ذكر شده است . ايشان مى نويسد:

(( اتـفـاقـاً درآن اوقـات (نـزول آيـه ارث ) برادر حسّان بن ثابت شاعر معروف عرب مرد،و از او زنى با چند دختر باقى ماند. پسر عموهاى او همه دارايى او را تصرف كردند و چيزى به زن و دخـتـر او نـدادنـد، زن او شـكـايـت نـزد رسـول اكـرم (ص ) بـرد. رسـول اكـرم (ص ) آنـهـا را احـضـار كـرد. آنـهـا گـفـتـنـد: زن كـه قـادر نـيـسـت سـلاح بپوشد و درمـقـابـل دشـمـن بـايـسـتد، اين ما هستيم كه بايد شمشير دست بگيريم و از خودمان و از اين زنها دفـاع كـنـيـم . پـس ثـروت هـم بـايـد مـتـعـلق بـه مـردان بـاشـد، ولى رسول اكرم (ص ) حكم خدا را به آنها ابلاغ كرد.))^(177) اگـر زن نـمـى تـوانـد سـلاح بـرگـيـرد و دوشـادوش مـردان بـجـنـگـد، بـه دليل مكانيسم خاص ‍ آفرينش اوست . اسلام نيز با توجه به همين حقيقت جهاد را از زنان برداشته ، آنـان را از حـضـور رويـا روى بـا دشـمـن مـعـاف كـرده اسـت . بـا ايـن حال ، حقوق مالى آنان را محترم شمرده است .^(178)

ازدواج

زن درنـظام جاهلى از حق تعيين سرنوشت محروم بود ونمى توانست خودش مسير زندگى آينده اش از جـمـله

/ 56