عرب جاهلى از نظر اخلاق از اصول و چارچوب ثابت و مشخصى پيروى نمى كرد و رفتار و منش اخـلاقـى اش پـيـوسـتـه دسـتـخوش افراط و تفريط بود. شجاعت او به بى باكى و تهور مى انجاميد. دوستى او نسبت به خويشاوندان به تعصّب بيجا مى كشيد و به خاطر افراط در دفاع از عـرض و ناموس ، دخترانش را زنده به گور مى كرد و چنانچه به انگيزه خونخواهى قيام مى كرد به حدّ واندازه اى بسنده نمى كرد.اگـر بـخواهيم اخلاق عرب جاهلى را در يك جمله خلاصه كنيم بايد بگوييم . عرب جاهلى از نظر اخـلاقى مظهر خشونت ، تهور و بيرحمى بود. اين جهت گيرى كلى درتمامى سجايا و خوى و منش عرب دوره جاهلى به چشم مى خورد. غارت اموال و داراييهاى ديگران ، آدم كشى به اندك بهانه ، مثله كردن پيكر مقتول ، زنده به گور كردن دختران بى گناه و ... همه از مظاهر تهوّر و خشونت اخلاقى عرب دوران جاهلى است .اسـلام بـا اين اخلاق انحرافى به مبارزه برخاسته پيروان خود را در همه زمينه ها از جمله زمينه هاى اخلاقى به ميانه روى و اعتدال توصيه كرده است . در قرآن كريم ميانه روى از ويژگيهاى جامعه اسلامى شمرده شده و آمده است :(( وَكـَذالِكَ جـَعـَلْنـاكـُمْ اُمَّةً وَ سـَطـاً لِتـَكـُونـُوا شـُهـَداءَ عـَلَى النـّاسِ وَ يـَكـُونَ الرَّسُولُ عَلَيْكُمْ شَهيداً))^(194) و بـديـن سـان شـمـا را امتى وسط وميانه رو قرار داديم تا گوهانى بر آدميان باشيد و پيامبر بر شما گواه باشد .رعـايت اعتدال وميانه روى شامل همه امور زندگى و رفتارهاى انسانى مى شود؛ خوراك ، پوشاك ، كـسـب مـال ، بـخـشـش ، شـجـاعـت و بـسـيـارى از امـور ديـگـر بـايـد بـر اسـاس مـيـانـه روى و اعتدال باشد. قرآن كريم درباره ميانه روى در بخشش مى فرمايد:(( وَالَّذينَ إِذا اءَنْفَقُوا لَمْ يُسْرِ فُوا وَلَمْ يَقْترُوا وَكانَ بَيْنَ ذلِكَ قَواماً))^(195) وكـسـانـى كه چون (در راه خدا) انفاق كنند زياده روى به گزاف نكنند و لئامت نكنند، بلكه ميان اين و آن موضع گيرند.ونيز درباره رعايت ميانه روى درهنگام راه رفتن از زبان حضرت لقمان مى فرمايد:((وَ اقْصِدْ فى مَشْيِكَ ^(196)
لطفا منتظر باشید ...
