درآمدی بر خداشناسی فلسفی نسخه متنی

مولوى و ديگر عارفان مسلمان، معمولا در پرتو تعاليم اسلام به صورت مطلق عقل را انكار نكرده، از اين جهت با كرگگور و پيروان او تفاوت دارند. مولوى استدلال را فقط براى آنان كه در محضر خداوند هستند و در كام جان خود، شهد وجود او را دريافته اند، بى فايده خوانده است. اما سخن آن است كه ايمان آورندگان تنها اين گروه اندك نيستند، و مولوى و ديگر عارفان اسلامى براى خيل عظيم انسان ها نه فقط استدلال را تجويز مى كنند، كه خود به لزوم آن فتوا مى دهند:

خطاى كرگگور در اين است كه ركن و اساس ايمان را اعتراف غيرمبتنى بر عقل و استدلال مى داند، در حالى كه كرنش عقل و خرد آدمى در برابر حق، نقش قابل توجهى در ايمان دارد.

آرى سلوك عقلى به تنهايى نمى تواند آدمى را به مقصد ايمان برساند، اما در اين هم نمى توان ترديد داشت كه بسيارى از سالكان وادى عقل و استدلال در نهايت به مقصد ايمان رسيده، و بسا در قوّت ايمان از سالكان راه تهذيب و سلوك عملى هم گوى سبقت ربوده اند. حكم به بى ثمرى

1 ـ منظور از فلسفه دين، نگرش و تأمّل عقلانى در خصوص دعاوى دينى است. از اين رو فيلسوف دين، ملحد نيز مى تواند باشد; يعنى بر اساس نگرش عقلى خود دعاوى دينى و از جمله توحيد و يا اصل وجود خدا را انكار كند.

- .feileB suoigileR dna nosaeR.71 .p ... dna reksaH ,nosreteP .sde ,

3 ـ مثنوى معنوى، تصحيح نيكلسون، دفتر سوم، بيت 276.