راه روشن جلد 7

من صبر ظفر يعنى هر كس صبر كند پيروز مى‏شود، و كسانى كه به اين مرتبه رسيده‏اند اندكند و آنها صدّيقان مقرّبند كه خداوند درباره آنها فرموده است: الَّذِينَ قالُوا رَبُّنَا الله ثُمَّ اسْتَقامُوا. اينان همواره در راه راست گام برمى‏دارند، و بر صراط قويم دين استوار ايستاده‏اند و نفوس ايشان بر آنچه انگيزه‏هاى دين از آنها خواسته آرامش يافته است و منادى كننده آنها را ندا مى‏كند: يا أَيَّتُهَا النَّفْسُ الْمُطْمَئِنَّةُ ارْجِعِي إِلى‏ رَبِّكِ راضِيَةً مَرْضِيَّةً.

دوم اين كه انگيزه هوس غلبه يابد و كشمكش ميان آن و انگيزه دين بكلّى از ميان برود و خود را به لشكر شيطان تسليم كند و چون از مجاهده نوميد شده است دست از آن بردارد. اينان همان بى‏خبران و غافلانند و اكثريت خلق را تشكيل مى‏دهند، و همانهايى هستند كه شهواتشان آنها را به بردگى گرفته و بدبختى بر آنها غلبه يافته است. آنان در دل خويش كه سرّى از اسرار خدا و امرى از اوامر اوست دشمنان خدا را داورى و حاكميّت داده‏اند و قول خداوند به آنها اشاره دارد كه فرموده است: وَ لَوْ شِئْنا لَآتَيْنا كُلَّ نَفْسٍ هُداها وَ لكِنْ حَقَّ الْقَوْلُ مِنِّي لَأَمْلَأَنَّ جَهَنَّمَ من الْجِنَّةِ وَ النَّاسِ أَجْمَعِينَ. اينان كسانى هستند كه آخرت را داده و در برابر آن دنياى خود را خريده و در اين معامله سخت دچار خسران شده‏اند و به كسى كه بخواهد آنان را ارشاد كند گفته مى‏شود: فَأَعْرِضْ عَنْ من تَوَلَّى عَنْ ذِكْرِنا وَ لَمْ يُرِدْ إِلَّا الْحَياةَ الدُّنْيا ذلِكَ مَبْلَغُهُمْ من الْعِلْمِ. نشانه اين حالت يأس و نوميدى و يا فريفتگى به آرزوهاست، و اينها ناشى از نهايت حماقت است، چنان كه پيامبر خدا (صلّى الله عليه وآله وسلّم) فرموده است: «زيرك كسى است كه نفس خويش را خوار سازد و براى پس از مرگ كار كند و احمق كسى است كه از خواهش نفسش پيروى كند و از خداوند آرزو داشته باشد.» اگر كسى را كه داراى اين حالت است پند دهى مى‏گويد: من مشتاق توبه هستم ليكن برايم امرى غير ممكن شده و اميدى به آن ندارم يا آن كه رغبتى به توبه ندارد و مى‏گويد: خداوند آمرزنده و بخشنده و مهربان است و نيازى به توبه مؤمن ندارد.

اين بيچاره عقلش با شهوتش يار و همراه شده و آن را تنها در راه تدابير دقيقى كه بتواند