حقيقت توحيد كه ريشه توكّل است‏ - راه روشن جلد 7

من آرزو كنند، و به هر يك از آنها نظير آنچه همه آنها آرزو دارند بدهم به اندازه عضو مورچه‏اى از ملك و دارايى من كم نمى‏شود، و چگونه ممكن است ملك و ثروتى كه من قيّم و نگهبان آنم كم و دچار نقصان شود. سختى و بدبختى باد بر نوميدان از رحمتم، و سختى و بدبختى باد بر آن كه نافرمانى من مى‏كند و از من پروا ندارد.»

و نيز از آن بزرگوار روايت شده است كه: «توانگرى و عزّت در گردش‏اند اگر به محلّ توكّل دست يافتند در آن جا اقامت مى‏كنند.»

از امام كاظم (عليه السلام) روايت است كه درباره قول خداوند: وَ من يَتَوَكَّلْ عَلَى الله فَهُوَ حَسْبُهُ فرموده است: «توكّل بر خدا درجاتى دارد، از جمله آنها اين كه همه امور خود را به او واگذارى و هر گونه كه با تو رفتار كرد از او خشنود باشى و بدانى كه او از خير خواهى و فضل و بخشش درباره تو كوتاهى نمى‏كند. و بدانى كه او حاكم بر امور تو است. پس با تفويض آنها به خداوند بر او توكّل كن و در همه اينها و غير اينها به او اعتماد داشته باش.»

حقيقت توحيد كه ريشه توكّل است‏

بدان توكّل از مراتب ايمان است و همه مراتب ايمان تنها به علم و حال و عمل تحقّق مى‏يابند. توكّل نيز به همين گونه است چه آن اصل است، و عمل ثمره آن و حال همان است كه توكّل ناميده مى‏شود. ما اكنون به بيان علم كه اصل است آغاز مى‏كنيم.

اين علم را در اصل زبان ايمان مى‏خوانند چه ايمان عبارت از تصديق است و هر تصديقى با قلب صورت مى‏گيرد و اين همان علم است و چون قوى شود يقين گفته مى‏شود و مراتب يقين بسيار است ليكن ما در اين جا به يقينى نياز داريم كه مبتنى بر توكّل باشد، و اين همان توحيد است كه قول: لا إله إلّا الله وحده لا شريك له بيانگر آن است، و ايمان به قدرت خداست كه «له الملك» ترجمان آن است، و ايمان به وجود و حكمت اوست كه: و له الحمد و هو على كلّ شى‏ء قدير دالّ بر آن است. بنابر اين هر كس مؤمن به اينهاست ايمان او كه اصل و ريشه توكّل مى‏باشد كامل است. مقصودم اين است‏