چگونگى توزيع درجات بهشت و دركات دوزخ در آخرت بر اساس حسنات و سيّئات حاصل در اين دنيا
بدان دنيا از عوالم ملك و شهود و آخرت از عوالم غيب و ملكوت است، و مقصود ما از دنيا حالت پيش از مرگ و منظور ما از آخرت حالت پس از مرگ است. بنابر اين دنيا و آخرت تو صفات و حالات تو است. از اينها آنچه نزديك است به آن دنيا و آنچه دور و در تأخير است آخرت ناميده مىشود. ما اكنون در دنيا كه عالم ملك است سخن مىگوييم و مقصود ما شرح آخرت است كه عالم ملكوت مىباشد، و شرح عالم ملكوت در عالم ملك جز از راه تمثيل قابل تصوّر نيست، از اين رو خداوند متعال فرموده است:وَ تِلْكَ الْأَمْثالُ نَضْرِبُها لِلنَّاسِ وَ ما يَعْقِلُها إِلَّا الْعالِمُونَ زيرا عالم ملك نسبت به جهان ملكوت عالم خواب است. به همين سبب پيامبر خدا (صلّى الله عليه وآله وسلّم) فرموده است: «مردم مردگانند هنگامى كه بميرند بيدار مىشوند.» روشن است كه آنچه در بيدارى واقع مىشود بيان آن در خواب جز از راه تمثيل كه نياز به تغيير دارد ميسّر نيست به همين گونه بيان آنچه در عالم بيدارى و هشيارى آخرت واقع خواهد شد در عالم خواب دنيا جز در قالب امثال امكان پذير نمىباشد، منظور من از قالب امثال چيزهايى است كه از دانش تعبير خواب مىدانى، و اگر زيرك و با فطانت باشى در اين مورد سه مثال زير تو را كافى است:1- مردى نزد ابن سيرين آمد و گفت: در خواب ديدم كه انگشترى در دست دارم و با آن دهان مردان و شرمگاه زنان را مهر مىكنم. ابن سيرين به او گفت: تو اذانگو هستى و در ماه رمضان پيش از طلوع فجر اذان مىگويى، پاسخ داد: راست مىگويى.2- ديگرى نزد او آمد گفت: من در خواب ديدم كه روغن زيت را در زيتون مىريزم، به او گفت: اگر كنيزى را در اختيار دارى از حال او جويا شو، چه او مادر تو است، زيرا زيتون اصل و منشأ زيست است و تو آن را به اصلش باز گردانيدهاى. آن مرد چون بررسى كرد دريافت كه كنيزش مادر اوست كه در كودكى اسير شده بوده است.3- ديگرى به او گفت: من در خواب ديدم كه گويا گردن بند مرواريد به گردن خوكها