مواردى كه به صبر نياز است و بنده در هيچ حال از آن بىنياز نيست
بدان همه آنچه در زندگى دنيا به انسان مىرسد از دو نوع بيرون نيست: يكى آنچه موافق با هوسهاى اوست، و ديگر امورى كه موافق با هوسهاى او نبوده بلكه مكروه اوست. وى در هر يك از اينها به صبر نيازمند است، و در همه احوال از اين دو نوع امور يا يكى از آنها فارغ نيست، و به همين سبب هرگز از صبر بىنياز نمىباشد.
نوع اوّل
امورى كه موافق خواهش نفس، سلامت، مال، مقام، كثرت خويشاوندان، توسعه اسباب، كثرت پيروان و ياران و همه لذّتهاى دنياست، و بنده در اين امور بىنهايت به صبر نياز دارد، چه اگر ضبط نفس نكند و به اين امور گرايش يابد و در لذّتهاى مباح فرو رود اين امر او را به تباهى و سركشى خواهد كشاند، زيرا خداوند فرموده است: إِنَّ الْإِنْسانَ لَيَطْغى أَنْ رَآهُ اسْتَغْنى، تا آن جا كه يكى از عارفان گفته است:مؤمن بر بلا صبر مىكند، و بر عافيت جز صدّيق شكيبايى نمىورزد، هنگامى كه اموال دنيا به طرف صحابه سرازير شد گفتند: ما به فتنه فقر و نادارى دچار شديم توانستيم صبر كنيم اكنون به فتنه توانگرى مبتلا شدهايم و نمىتوانيم بر آن شكيبايى ورزيم. به همين سبب خداوند متعال بندگانش را از فتنه مال و زن و فرزند بيم مىدهد و مىفرمايد: يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لا تُلْهِكُمْ أَمْوالُكُمْ وَ لا أَوْلادُكُمْ عَنْ ذِكْرِ الله