طبقه چهارم- توبه كند و مدّتى بر توبه استقامت ورزد - راه روشن جلد 7

چنانچه اسباب مداومت بر تحصيل براى او به آسانى فراهم گردد اين امر دليل آن است كه در ازل براى او مقدّر شده است از جمله عالمان باشد. به همين گونه سعادتهاى اخروى و دركات آن به حكم تقدير مسبّب الاسباب به حسنات و سيّئات ارتباط دارد همچنان كه بيمارى و صحّت به خوردن غذا و دوا وابسته است، و از اين قبيل است بينش نفس كه به سبب آن انسان از طريق ترك كاهلى و مواظبت بر تحصيل آگاهيهاى درونى در دنيا استحقاق وصول به مناصب عالى را پيدا مى‏كند. بنابر اين همان گونه كه براى منصب دريافت و قضاء و تقدّم علمى تنها كسى شايستگى دارد كه بر اثر طول تحصيل علم، فقيه شده باشد براى سراى آخرت و نعيم آن و قرب پروردگار جهانيان فقط دلى شايسته است كه بر اثر طول تزكيه و تطهير سلامت يافته و پاك شده باشد. تدبير ربّ الأرباب در ازل آن را اين گونه رقم زده چنان كه فرموده است: وَ نَفْسٍ وَ ما سَوَّاها، فَأَلْهَمَها فُجُورَها وَ تَقْواها، قَدْ أَفْلَحَ من زَكَّاها، وَ قَدْ خابَ من دَسَّاها بنابر اين هر زمان بنده گناهى را مرتكب مى‏شود گناه او نقد و توبه او نسيه خواهد بود و اين نشانه خذلان و خوارى اوست. پيامبر خدا (صلّى الله عليه وآله وسلّم) فرموده است: «بنده هفتاد سال كار اهل بهشت را مى‏كند، تا آن جا كه مردم مى‏گويند او از اهل آن است و ميان او و بهشت جز يك وجب باقى نمى‏ماند ليكن تقدير بر او سبقت مى‏گيرد، عمل اهل جهنّم را مى‏كند و وارد آن مى‏شود.» از اين رو بيم از عاقبت كار پيش از توبه است، و هر نفسى كه برون مى‏آيد خاتمه نفس پيش است و امكان دارد كه مرگ به آن پيوندد، لذا بايد مراقب انفاس بود و گرنه آنچه ترس از آن است واقع مى‏شود و حسرت دايمى مى‏گردد در حالى كه حسرت سودى ندارد.

طبقه چهارم- توبه كند و مدّتى بر توبه استقامت ورزد

سپس به ارتكاب گناه يا گناهان باز گردد بى آن كه در دل قصد توبه داشته و بر عمل خود متأسّف باشد بلكه مانند غافلان در ورطه شهوات فرو رفته است. چنين كسى از جمله اصرار كنندگان بر گناه مى‏باشد و اين نفس را نفس امّاره مى‏گويند كه از هر خير و خوبى گريزان است بر اين شخص بيم سوء عاقبت مى‏رود و امر او با خداست، اگر روزگارش بر بدى خاتمه يابد