بدان توبه عبارت از معنايى است كه به ترتيب بر اساس سه امر تنظيم و تحقّق مىيابد و اينها عبارتند از: علم و حال و فعل علم در مرتبه اوّل و حال در مرتبه دوم و فعل در مرتبه سوّم قرار دارد. اوّلى موجب دومى است، و دومى سوّمى را ايجاب مىكند، ايجابى كه مقتضاى جريان سنّت الهى در تمامى عوالم ملك و ملكوت است.امّا علم عبارت از شناخت عظمت زيانهايى است كه بر گناهان مترتّب است و دانستن اين كه گناهان ميان عبد و هر چه محبوب اوست حجابند، و هر گاه انسان اين امر را قطعى بداند، و در دل به آن يقين حاصل كند، از اين شناخت در دل او اندوهى به سبب از دست رفتن محبوب پديد مىآيد زيرا هر زمان دل از دست رفتن محبوب را حسّ كند اندوهگين مىشود، و اگر فوت محبوب به سبب كارى بود كه خود انجام داده است بر آن كارش متأسّف مىشود و اين تأسّف او بر عملى كه سبب از دست رفتن محبوبش شده است ندامت يا پشيمانى نام دارد. هنگامى كه اين اندوه در دل پديد آيد، و بر آن چيره