برگزیده ای از تسنیم نسخه متنی

2. حكم اخلاقي ياد خدا در مشعر حرام. خداي سبحان جز در جريان حج، در هيچ مورد ديگر با اين عظمت به ياد خود دعوت نكرده است، چون خداوند در حجّ مهماندار است، پس لحظه به لحظه و در هر زمان و مكان به ياد خود فرا مي‌خواند تا از مائده اسماي حسناي وي بهره‌مند شوند.

در آيه مورد بحث و آيات بعدي بيش از پنج بار سخن از ياد حق است؛ گاهي پس از افاضه از عرفات، در مشعرحرام ياد خدا مطرح مي‌شود: (فَاِذا اَفَضتُم مِن عَرَفتٍ فَاذكُروا اللّهَ عِندَ المَشعَرِ الحَرام). زماني تعليل مي‌آورد كه چون خدا شما را هدايت كرد و هدايتْ نعمت الهي است و شكر منعم لازم است، به ياد خدا باشيد: (واذكُروهُ كَما هَدكُم) و گاهي مهمانان را به استغفار فرامي‌خواند كه همان ياد خداست: (واستَغفِروا اللّهَ اِنَّ اللّهَ غَفورٌ رَحيم)[1] و هنگامي مي‌فرمايد كه پس از پايان مناسك، همانند يادِ نياكان، بلكه برتر از آن، به ياد خدا باشيد: (فَاِذا قَضَيتُم مَنسِكَكُم فَاذكُروا اللّهَ كَذِكرِكُم ءاباءَكُم... )[2] و زماني عملاً به دعا دعوت مي‌كند كه همان ياد پروردگار است: (ومِنهُم مَن يَقولُ رَبَّنا ءاتِنا فِي الدُّنيا حَسَنَةً وفِي الاءاخِرَةِ حَسَنَةً وقِنا عَذابَ النّار)[3] و در پايان آيات حج، به ياد خدا در ايام كوتاه و معدودِ منا دستور مي‌دهد: (واذكُروا اللّهَ في اَيّامٍ مَعدودت).[4] غرض آنكه در سراسر آيات حج، دعوت به ياد خداست، به طوري كه چندين بار ياد خدا را با تعبيرهاي گوناگون

[1] ـ سوره بقره، آيه 199.

[2] ـ سوره بقره، آيه 200.

[3] ـ سوره بقره، آيه 201.

[4] ـ سوره بقره، آيه 203.