برگزیده ای از تسنیم نسخه متنی

و آن شوال، ذيقعده و ذيحجّه است. شايد علت عدم تصريح به نام اين ماهها، معروف بودن آنها نزد عرب جاهلي باشد.

حج تمتع كه واجب موسَّع است مركب از عمره تمتع و حج است. از اول شوال مي‌توان به عمره تمتع محرم شد و شايد يكي از علل اهتمام به رؤيت هلال شوال، گذشته از حرمت روزه و فضيلت نماز عيد فطر، جريان صحت احرام عمره تمتع باشد كه قبل از آن، يعني در ماه مبارك رمضان، جايز نيست.

هر يك از اعمال حجّ، وقت مخصوصي در طول اين سه ماه دارد كه در فقه آمده است. حجّ را نه مي‌توان قبل از اين سه ماه ادائاً شروع كرد و نه مي‌توان بعد از آن قضائاً تدارك كرد، زيرا ادا و قضاي حج ، زماني خاص دارد، برخلاف نماز و روزه كه فقط از نظر ادا زمان خاصي دارند؛ ولي قضاي آن را در هر وقتي جز عيد فطر و قربان در روزه، مي‌توان انجام داد.

بر اين اساس، آنچه ابوحنيفه پنداشته كه از آيه (يَسَ‏لونَكَ عَنِ الاَهِلَّةِ قُل هِي مَوقيتُ لِلنّاسِ والحَجّ)[1] استفاده مي‌شود كه احرام حجّ را مي‌توان در هر ماهي از سال شروع كرد[2]، توهّمي بيش نيست، زيرا اولاً آيه مورد نظر در صدد بيان زمان مخصوص حجّ نيست تا اطلاق داشته باشد، بلكه فوايد اشكال گوناگون ماه و تقويم طبيعي آن را بيان مي‌كند تا مردم برنامه‌هاي خود و زمان حجّ را بشناسند. ثانياً بر فرض آنكه اطلاق يا عموم داشته باشد، آيه مورد بحث مُقيّد يا مخصّص آن است.

تذكّر: برخي (الحَجُّ اَشهُر... ) را از قبيل «ليلٌ قائم» و «نهارٌ صائم»

[1] ـ سوره بقره، آيه 189.

[2] ـ الجامع لاحكام القرآن، مج1، ج2، ص319 و 376.