برگزیده ای از تسنیم نسخه متنی

تناسب آيات (196 ـ 203)

در مجموعه پيشين (آيات 190 ـ 195) حكم قتال با مشركان تشريع و از مسلمانان خواسته شد تا حرمت ماههاي حرام و مسجد حرام را رعايت كرده، در زمان و مكان حرام جنگ را آغاز نكنند. در اين مجموعه (آيات 196 ـ 203) كه در آخرين حجّ پيامبر(صلّي الله عليه و آله و سلّم) (حجة الوداع) نازل شده، حج تمتع تشريع و خطوط كلي احكام حجّ و عمره بيان شده است.[1]

تناسب اين دو مجموعه كه از جهت محتوا آنها را به يكديگر پيوند مي‌دهد به كارگيري همه توان و بذل مال است كه هر دو لازم قتال و حجّ است.

پيوند درون گروهي اين مجموعه با يكديگر به ويژه با آيه نخست اين است كه خداي سبحان ابتدا فرمود: حجّ و عمره را براي خدا به پايان بريد. سپس در چند آيه نحوه انجام اين دستور، يعني اتمام حجّ را بيان كرد و فرمود: حجّ بايد در ماههاي معروف حجّ انجام شود. وقوف در مزدلفه بايد پس از افاضه از عرفات باشد. افاضه از عرفات بايد پس از وقوف در صحراي عرفات و خارج از حرم صورت بگيرد؛ نه در داخل حرم، آن‌گونه كه قريش در عصر نزول انجام مي‌دادند. حج بايد از امور زناشويي و جدال و گناه مبرا و از لذت ذكر و دعا و استغفار برخوردار باشد، به ويژه در ايام تشريق در سرزمين منا.

در لابه‌لاي بيان خطوط كلي مزبور، برخي احكام فقهي حجّ و آداب اجتماعي و اخلاقي را نيز گوشزد فرمود؛ مانند وظيفه محصور، جواز تجارت در موسم حجّ، حكم تعجيل در كوچ از منا و سفارش به تقوا كه بهترين ره توشه

[1] ـ الميزان، ج2، ص 75.