نيايش پيامبران در قرآن - شیعه شناسی و پاسخ به شبهات جلد 2

نيايش پيامبران در قرآن

1 ـ نيايش حضرت آدم(عليه السلام)

هنگامى كه آن حضرت از بهشت رانده شد، عرض كرد: {رَبَّنا ظَلَمْنا أَنْفُسَنا وَإِنْ لَمْ تَغْفِرْ لَنا وَتَرْحَمْنا لَنَكُونَنَّ مِنَ الْخاسِرِينَ;⁽⁴⁾ «پروردگارا ما به خويشتن ستم روا داشتيم و اگر ما را نيامرزى و ترحم ننمايى هر آينه از زيان كاران خواهيم بود».

2 ـ نيايش حضرت نوح(عليه السلام)

آن حضرت در دعاى خود عرض مى كند: {رَبِّ اغْفِرْ لِي وَلِوالِدَيَّ وَلِمَنْ دَخَلَ بَيْتِيَ مُؤْمِناً...;⁽⁵⁾ «پروردگارا بيامرز من و والدينم را و هر باايمانى را».

3 ـ نيايش حضرت ابراهيم(عليه السلام)

آن حضرت(عليه السلام) بعد از گذاشتن زن و فرزندش در سرزمين خشك مكه به خداوند
[⁽¹⁾1ـ كافى، ج 2، ص 467.

⁽²⁾2ـ عدّة الداعى، ص 24.

⁽³⁾3ـ كافى، ج 2، ص 467.

4ـ اعراف (7) آيه 23.

5ـ نوح (71) آيه 30.
]

متعال عرض مى كند: {رَبَّنا إِنِّي أَسْكَنْتُ مِنْ ذُرِّيَّتِي بِواد غَيْرِ ذِي زَرْع عِنْدَ بَيْتِكَالْمُحَرَّمِ;⁽¹⁾ «بارپروردگارا من ذريه ام را در بيابانى بدون كشت در كنار بيت الله حرامت مسكن گزيدم».

هم چنين در جاى ديگر اين گونه دعا كرده و مى گويد: {رَبِّ اجْعَلْنِي مُقِيمَ الصَّلاةِ وَمِنْ ذُرِّيَّتِي رَبَّنا وَتَقَبَّلْ دُعاءِ;⁽²⁾ «بارپروردگارا من و ذريه ام را از نمازگزاران قرار ده و دعاى ما را بپذير».

4 ـ نيايش حضرت سليمان(عليه السلام)

خداوند متعال دعاى حضرت سليمان را اين گونه نقل مى كند: {قالَ رَبِّ أَوْزِعْنِي أَنْ أَشْكُرَ نِعْمَتَكَ الَّتِي أَنْعَمْتَ عَلَيَّ وَعَلى والِدَيَّ وَأَنْ أَعْمَلَ صالِحاً تَرْضاهُ وَأَدْخِلْنِي بِرَحْمَتِكَ فِي عِبادِكَ الصّالِحِينَ;⁽³⁾ «گفت بارپروردگارا مرا وادار كن تا نعمتى را كه به من و پدر و مادرم مرحمت فرموده اى سپاس دارم و عملى شايسته كنم كه آن را بپسندى و مرا به رحمت خويش به صف بندگان شايسته ات درآور».

5 ـ مناجات حضرت يونس(عليه السلام)

خداوند متعال مناجات حضرت يونس(عليه السلام) را در شكم ماهى اين گونه نقل مى كند: {...فَنادى فِي الظُّلُماتِ أَنْ لا إِلهَ إِلاّ أَنْتَ سُبْحانَكَ إِنِّي كُنْتُ مِنَ الظّالِمِينَ* فَاسْتَجَبْنا لَهُ وَنَجَّيْناهُ مِنَ الْغَمِّ;⁽⁴⁾ «در تاريكى ها نداكرد: خدايى جز تو نيست تو منزه هستى و من از ستمكارانم. پس اجابت كرديم خواست او را و از اندوه نجاتش داديم».

6 ـ نيايش حضرت يوسف(عليه السلام)

خداوند متعال دعاى حضرت يوسف(عليه السلام) را درباره ماجرايش با زليخا اين گونه نقل
[
1ـ ابراهيم (14) آيه 40.

2ـ همان، 42.

3ـ نمل (27) آيه 19.

4ـ انبياء (21) آيات 87 و88.
]

مى كند: {رَبِّ السِّجْنُ أَحَبُّ إِلَيَّ مِمّا يَدْعُونَنِي إِلَيْهِ...;⁽¹⁾ «بارپروردگارا زندان از آنچه مرا به سوى آن دعوت مى كنند بهتر است».

7 ـ نيايش حضرت موسى(عليه السلام)

قرآن درباره درخواست روزى حضرت موسى از خداوند متعال، چنين نقل مى كند: {رَبِّ إِنِّي لِما أَنْزَلْتَ إِلَيَّ مِنْ خَيْر فَقِيرٌ;⁽²⁾ «بارپروردگارا همانا من به آنچه از خير به سوى من نازل كردى محتاجم».

8 ـ نيايش حضرت زكريا(عليه السلام)

او براى درخواست فرزند صالح از خداوند چنين دعا كرد: {رَبِّ هَبْ لِي مِنْ لَدُنْكَ ذُرِّيَّةً طَيِّبَةً إِنَّكَ سَمِيعُ الدُّعاءِ⁽³⁾ «بارپروردگارا از پيشگاهت ذريه پاك به من عطافرما، همانا تو شنونده دعايى».

خداوند متعال خطاب به پيامبر اسلام(صلى الله عليه وآله) مى فرمايد: {قُلْ إِنَّما أَدْعُوا رَبِّي وَلا أُشْرِكُ بِهِ أَحَداً;⁽⁴⁾ «بگو همانا پروردگارم را مى خوانم وكسى را شريك او قرار نمى دهم».

دعا از ديدگاه دانشمندان

اهميت دعا و نيايش به حدّى است كه دانشمندان روان شناس و روانكاو و نيز سياستمداران به ضرورت آن پى برده اند.

1 ـ دكتر الكسيس كارل مى گويد:«در موقع دعا نه فقط انسان يك فرمول واحدى را پيش خود مى خواند، بلكه وجدان او چنان در عالم تجرّد و انقطاع فرو مى رود كه خودش تصور آن را نمى تواند
[
1ـ يوسف (12) آيه 33.

2ـ قصص (28) آيه 24.

3ـ آل عمران (3) آيه 38.

4ـ جنّ (72) آيه 20.
]

بكند; اين حالت عجيب را نبايد به ترقّى و پيشرفت قواى روحى نسبت داد... دعا و مناجات در اعضاى بدن ما حالتى به جا مى گذارد كه در نوع خود بى سابقه است. در روز اول آنقدرها جالب توجه نيست، امّا كم كم وقتى كه عادى شد هيچ لذّتى در مقابل آن برابرى نمى كند. انسان در اين حالت خود را به طرزى به خدا تسليم مى نمايد; مثل اين كه تخته سنگ مرمرى در مقابل سنگتراش بى اختيار است، و در همان حال از خداى خود رحمت و ترحّم را طلب مى نمايد!»

2 ـ ديل كارنگى مى گويد:«امروز حتّى روان شناسان هم يك نوع مبلغين جديد مذهبى شده اند، در امريكا به طور متوسط هر 35 دقيقه يك نفر انتحار مى كند، و هر دو دقيقه يك نفر ديوانه مى شود. اگر مردم دنبال آن آرامشى كه در مذهب و دعاهاى مذهبى پنهان است مى رفتند بيشترِ اين خودكشى ها و ديوانگى ها منتفى مى شد.»

3 ـ مهتاما گاندى مى گويد:«من در تجارب زندگى عمومى و خصوصى خود، تلخ كامى هاى بسيار سخت داشته ام كه مرا دست خوشِ نااميدى مى ساخت، اگر توانسته ام بر اين نااميدى ها چيره شوم به خاطر دعا و نمازهايم بوده است... هرچه زمان مى گذشت اعتقاد من به خداوند افزايش مى يافت و نياز من به دعا و نماز بيشتر مى گشت و صورتى مقاومت ناپذير به خود مى گرفت، كه بدون آن زندگى برايم سرد و تهى بود.»

همو در جاى ديگر مى گويد:«اگر من حضور خدا را در درون خود حسّ نمى كردم، در هر روز با آن چنان تيره روزى ها و مصائبى مواجه مى گشتم كه از نااميدى ديوانه مى شدم و سرنوشتم اين بود كه خود را در رود «هوگلى» بيفكنم.»

[⁽¹⁾1ـ انسان موجود ناشناخته، ص 93.

⁽²⁾2ـ علل پيشرفت اسلام و انحطاط مسلمين، ص 52.

⁽³⁾3ـ همان، ص 54.

⁽⁴⁾4ـ همان.

]

نيايش از سنين كودكى

دعا و نيايش در سنين كودكى اثر درخشانى در روح و روان طفل مى گذارد. ممكن است كودك الفاظ و عبارت هاى دعا و نيايش و نماز را نفهمد، ولى معناى توجه به خدا، راز و نياز با خدا، استمداد از خداوند، عرض دعا و نياز در پيشگاه خداوند بى نياز را در عالم كودكى اش درك مى كند، اميدوار بار مى آيد، دلش به خداوند و رحمت نامحدودش مطمئن مى شود، در باطن خويش تكيه گاهى براى خود احساس مى كند كه سرمايه سعادت در تمام دوران زندگى اش خواهد بود كه در مواقع سخت و پيش آمدهاى ناگوار مى تواند از آن نيروى نهايى استفاده كند، به آن متّكى و مطمئن باشد و در جزر و مدّ حوادث با خاطرى آرام، شخصيت اش را حفظ كند.

از همين رو در روايات سفارش شده كه كودك را از همان دوران كودكى با نماز آشنا سازيم. پيامبر اكرم(صلى الله عليه وآله) فرمود: «كودكان خود را در هفت سالگى به نماز واداريد.»

يكى از دانشمندان مى گويد:«بايستى از آغاز زندگى كودكان را عادت داد كه زمان هاى كوتاه در سكوت و آرامش به خصوص با نيايش بگذرانند.»

يكى از دانشمندان آمريكايى مى گويد: «چه خوب است به كودكان و جوانان خود ياد دهيم كه با جمله هايى مختصر روزى چند بار دعا بخوانند، زيرا دعا بهترين روش براى رفع هر احتياج و برآوردن هر منظورى است... .»