تحليل زبان قرآن و روش شناسى فهم آن نسخه متنی

بربر چنين چشم اندازى عالمان اسلامى مطابق تقسيم بنديهاى دقيق ، برخى از علوم را به حسب موضوعشان داراى ارزش ذاتى مى دانستند، مانند علومى كه مقدمه يا شرط ايمان و معرفت به خدا، پيامبران ، كتب آسمانى و روز جزا و... بودند. و علوم ديگر را واجب مقدمى و تهيئى براى انجام وظايف ديگر، برخى را واجب عينى و برخى را واجب كفايى تلقى مى كردند و علم معاد و معاش و تاءمين نيازهاى دنيايى و اجتماعى خود را از واجبات مى دانستند و از اين لحاظ، به جز سحر و جادو و علومى كه منشاء زيان مادى يا معنوى (همچون كتب ضاله براى افرادى كه قدرت ارزيابى ندارند) براى فرد يا جامعه مى باشند، علوم ممنوعى نداريم .

در پرتو آنچه به اختصار بيان شد روشن مى شود كه در فضاى فرهنگى اسلامى هرگز زمينه اى براى پيدايش معارضه علم و دين يا علم و ايمان وجود ندارد. و دشواريهايى كه فرهنگ دينى يهودى - مسيحى با آن درگير اس در عالم اسلام موضوعيت ندارد تا نيازمند چاره جوييهاى گوناگونى چون جدايى راه هاى علم و دين و انفصال زبانهاى آن دو، و يا تغيير نگرش در ماهيت دين طرح گردد.

ح ) استوارى قران ؛ انسان مانند ساير موجودات طبيعى اين عالم داراى رشد و تكامل تدريجى است و با گذشت زمان صاحب تجربه و مهارت مناسب ترى مى گردد. در عين حال هيچ فرد انسانى يافت نمى شود كه بر تمام آفاق احاطه يابد و جامع معارف شود، بلكه وجود او همواره ملازم ناآگاهيهاى بى شمار است .

از سوى ديگر به اقتضاى محدوديتهاى عالم طبيعت ، انسان ناخواسته از شرايط گوناگون محيط زندگى خويش متاءثر مى شود. مساعدت يا ناهمراهى عوامل زيست ، ملايمات و ناملايمات ، سلامت و بيمارى ، تنگدستى و بى نيازى ، جنگ و صلح و... هر يك اثر ويژه اى در روان و افكار بر جاى مى گذارد.

همچنان كه مى دانيم قرآن كريم در خلال حدود 23 سال از زبان پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله جارى گشته است . دورانى كه پر از تلاطم و گوناگونى شرايط زندگى فردى و اجتماعى براى آن حضرت بوده است . صرفنظر از آنكه محتواى معارف قرآن فراگيرنده موضوعات بسيار متنوع مرتبط با هدايت و حيات تكاملى انسان است ، دو ركن تشكيل دهنده اين نص پر صلابت ، يعنى هندسه تركيبى و اسلوب بيانى آيات و نيز محتواى ژرف و بى همسان متن آن ، سازگارى و هماهنگى خويش را پيوسته به كمال محفوظ داشته است .

قرآن كريم ، خود اين حقيقت را در يكى از آيات استدلالى در مقابل همه ترديد آفرينان چنين بيان مى نمايد: اءفلا يتدبرون القرآن ولو كان من عند غير الله لوجدوا فيه اختلافا كثيرا؛ (487) آيا درباره قرآن نمى انديشند؟ اگر از سوى غير خدا بود، حتما اختلاف فراوانى در آن مى يافتند.

ذلك الكتاب لا ريب فيه ؛ (488)

آن كتاب سترگى است كه ترديد برنمى دارد.

آرى قرآن واقع گو و حقيقت بين است كه : انه لقول فصل و ما هو بالهزل ؛ (489)

(سوگند به ...) كه قرآن جدا كننده حق از باطل است و هرگز سخن بيهوده نيست .

و بالحق اءنزلنا و بالحق نزل ؛ (490) و ما قرآن را به حق نازل كرديم و به حق نازل شد.