مسأله 1656 - جماع اعم از اين كه از جلو باشد يا از پشت، صغير باشد يا كبير، نسبت به جماع كننده وجماع شده روزه را باطل مى كند اگر چه فقط به مقدار ختنهگاه داخل شود ومنى هم بيرون نيايد، واگر كمتر از مقدار ختنهگاه داخل شود ومنى هم بيرون نيايد روزه باطل نمى شود، ولى كسى كه آلتش را بريدهاند اگر بمقدار ختنهگاه داخل كند كه دخول صدق كند روزه اش باطل مى شود.مسأله 1657 - اگر فراموش كند كه روزه است وجماع نمايد يا در خواب باشد، يا او را به جماع مجبور نمايند روزه او باطل نمى شود ولى چنانچه در بين جماع يادش بيايد يا ديگر مجبور نباشد بايد فورا از حال جماع خارج شود، و اگر خارج نشود روزه او باطل مى شود.مسأله 1658 - اگر شك كند كه به اندازه ختنهگاه داخل شده يا نه روزه او صحيح است، وكسى كه هم آلتش را بريدهاند اگر شك كند كه دخول شده يا نه روزه او صحيح است.
4 - استمناء
مسأله 1659 - اگر روزه دار استمناء كند يعنى با خود كارى كند كه منى از او بيرون آيد روزه اش باطل مى شود، ولى اگر بى اختيار از او منى بيرون آيد روزه اش باطل نيست، ولى اگر كارى كند كه بى اختيار منى از او بيرون آيد روزه اش باطل مى شود.مسأله 1660 - هر گاه روزه دار بداند كه اگر در روز بخوابد محتلم مى شود، يعنى در خواب منى از او بيرون مى آيد مى تواند بخوابد، وچنانچه بخوابد ومحتلم شود روزه اش صحيح است مخصوصا اگر ترك خواب موجب هرج باشد.مسأله 1661 - روزه دارى كه محتلم شده مى تواند قبل از غسل كردن بول [ 310 ] كند وبدستورى كه قبلا گفته شد استبراء نمايد، ولى اگر بداند بواسطه بول يا استبراء كردن باقيمانده منى از مجرى بيرون مى آيد، در صورتى كه غسل كرده باشد نمى تواند استبراء كند، واگر روزه دار در حال بيرون آمدن منى از خواب بيدار شود واجب نيست از بيرون آمدن آن جلوگيرى كند.مسأله 1662 - روزه دارى كه محتلم شده اگر بداند منى در مجرا مانده و در صورتى كه پيش از غسل بول نكند بعد از غسل منى از او بيرون مى آيد بهتر است كه پيش از غسل بول كند.مسأله 1663 - اگر به قصد بيرون آمدن منى كارى بكند در صورتى كه منى از او بيرون نيايد روزه اش باطل نمى شود.مسأله 1664 - اگر روزه دار بدون قصد بيرون آمدن منى با كسى بازى و شوخى كند در صورتى كه عادت داشته باشد كه با اينگونه كارها منى از او بيرون مى آيد روزه اش باطل است، اگر منى از او خارج شود واگر عادت نداشته باشد كه با اين كارها از او منى خارج شود واتفاقا خارج شود باز روزه اش باطل است، مگر اين كه اطمينان داشته باشد كه منى از او خارج نمى شود.
5 - دروغ بستن بخدا وپيغمبر
مسأله 1665 - اگر روزه دار بگفتن يا بنوشتن يا باشاره ومانند اينها بخدا وپيغمبر و جانشينان آن حضرت عمدا نسبت دروغ بدهد اگر چه فورا بگويد دروغ گفتم يا توبه كند، روزه او باطل است، واحتياط واجب آن است كه ساير پيغمبران وجانشينان آنان، وحضرت زهرا سلام الله عليها هم در اين حكم فرقى ندارند.مسأله 1666 - اگر بخواهد خبرى را كه نمى داند راست است يا دروغ نقل كند، بنابر احتياط واجب بايد از كسى كه آن خبر را گفته، يا از كتابى كه آن خبر [ 311 ] در آن نوشته شده نقل نمايد، لكن اگر خودش هم بهطور جزم خبر بدهد روزه اش باطل نمى شود گرچه ظن به كذب خبر يا احتمال كذب خبر را بدهد.مسأله 1667 - اگر چيزى را با عتقاد اين كه راست است از قول خدا يا پيغمبر نقل كند، وبعد بفهمد دروغ بوده روزه اش باطل نمى شود.مسأله 1668 - اگر بداند دروغ بستن به خدا وپيغمبر روزه را باطل مى كند وچيزى را كه مى داند دروغ است بآنان نسبت دهد، وبعدا بفهمد آنچه را كه گفته راست بوده روزه اش صحيح است.مسأله 1669 - اگر دروغى را كه ديگرى ساخته عمدا بخدا وپيغمبر و جانشينان پيغمبر نسبت دهد روزه اش باطل مى شود، ولى اگر از قول كسى كه آن دروغ را ساخته نقل كند اشكال ندارد.مسأله 1670 - اگر از روزه دار بپرسند كه آيا پيغمبر صلى الله عليه وآله وسلم چنين مطلبى فرمودهاند واو جائى كه در جواب بايد بگويد نه، عمدا بگويد بلى ، يا جائى كه بايد بگويد بلى عمدا بگويد نه روزه اش باطل مى شود.مسأله 1671 - اگر از قول خدا يا پيغمبر