احكام قسم خوردن - توضیح المسائل نسخه متنی

مجالس عزادارى وسوگوارى يا نشر آثار آن بزرگواران يا هر كار ديگرى كه نسبتى با آنها دارد بكند وهمچنين است اگر چيزى را براى امامزاده‌اى نذر كند.

مسأله 2741 - گوسفندى را كه براى صدقه، يا براى يكى از امامان نذر كرده‌اند پشم آن ومقدارى كه چاق مى شود جزء نذر است، واگر پيش از آن كه به مصرف نذر برسد شير بدهد، يا بچه بياورد بنابر احتياط واجب بايد به مصرف نذر برسانند.

مسأله 2742 - هر گاه نذر كند كه اگر مريض او خوب شود، يا مسافر او بيايد عملى را انجام دهد، چنانچه معلوم شود كه پيش از نذر كردن مريض خوب شده، يا مسافر آمده است، عمل كردن به نذر لازم نيست. [ 524 ]

مسأله 2743 - اگر پدر يا مادر نذر كند كه دختر خود را به سيد شوهر دهد بعد از آن كه دختر به‌تكليف رسيد احتياط آن است كه اگر بتوانند او را راضى نمايند كه‌به‌سيد شوهر كند واگر راضى نشد نذر آنان اعتبار ندارد واختيار با خود دختر است.

مسأله 2744 - هر گاه با خدا عهد كند كه اگر به حاجت شرعى خود برسد كار خيرى را انجام دهد، بعد از آن كه حاجتش برآورده شد بايد آن كار را انجام دهد ونيز اگر بدون آن كه حاجتى داشته باشد، عهد كند كه عمل خيرى را انجام دهد، آن عمل بر او واجب مى شود.

مسأله 2745 - در عهد هم مثل نذر بايد صيغه خوانده شود واسم خدا هم به زبان جارى شود ونيز كارى را كه عهد مى كند انجام دهد، بايد يا عبادت باشد مثل نماز واجب ومستحب يا كارى باشد كه انجام آن بهتر از تركش باشد ولى بنابر احتياط واجب در صورتى كه متعلق عهد مرجوح شرعى نباشد آن عمل را انجام دهد.

مسأله 2746 - اگر به عهد خود عمل نكند، بايد كفاره بدهد، يعنى شصت فقير را سير كند، يادو ماه روزه بگيرد يا يك بنده آزاد كند.

احكام قسم خوردن

مسأله 2747 - اگر قسم بخورد كه كارى را انجام دهد يا ترك كند مثلا قسم بخورد كه روزه بگيرد، يا دود استعمال نكند، چنانچه عمدا مخالفت كند، بايد كفاره بدهد، يعنى يك بنده آزاد كند، يا ده فقير را سير كند، يا آنان را بپوشاند، و اگر اينها را نتواند بايد سه روز، روزه بگيرد وبايد روزه پى درپى باشد.

مسأله 2748 - قسم چند شرط دارد: [ 525 ] اول: كسى كه قسم مى خورد بايد بالغ وعاقل باشد واگر مى خواهد راجع به‌مال خودش قسم بخورد بايد سفيه نباشد وحاكم شرع او را از تصرف در اموالش منع نكرده باشد واز روى قصد واختيار قسم بخورد، پس قسم خوردن بچه وديوانه ومست وكسى كه مجبورش كرده‌اند، درست نيست، وهم چنين است اگر در حال عصبانى بودن بى قصد يا بى اختيار قسم بخورد.

دوم: كارى را كه قسم مى خورد انجام دهد، بايد حرام ومكروه نباشد و كارى را كه قسم مى خورد ترك كند، بايد واجب ومستحب نباشد واگر قسم بخورد كه كار مباحى را به جا آورد بايد ترك آن در نظر مردم بهتر از انجامش نباشد ونيز اگر قسم بخورد كه كار مباحى را ترك كند بايد انجام آن در نظر مردم بهتر از تركش نباشد.

سوم: به يكى از اسامى خداوند عالم قسم بخورد كه به غير ذات مقدس او گفته نمى شود مانند (خدا) و (الله) ونيز اگر به‌اسمى قسم بخورد كه به غير خدا هم مى گويند ولى بقدرى به خدا گفته مى شود كه هر وقت كسى آن اسم را بگويد، ذات مقدس حق در نظر مى آيد، مثل آن كه به خالق ورازق قسم بخورد صحيح است.

بلكه اگر به لفظى قسم بخورد كه بدون قرينه، خدا بنظر نمى آيد ولى او قصد خدا را كند بنابر احتياط بايد به آن قسم عمل نمايد.

چهارم: قسم را به زبان بياورد واگر بنويسد يا در قلبش آن را قصد كند صحيح نيست ولى آدم لال اگر با اشاره قسم بخورد صحيح است.

پنجم: عمل كردن به قسم براى او ممكن باشد واگر موقعى كه قسم مى خورد ممكن باشد وبعد تا آخر وقتى كه براى قسم معين كرده عاجز شود يا برايش مشقت داشته باشد قسم او از وقتى كه عاجز شده به هم مى خورد.

ونيز اگر متعلق قسم در موقع عمل مرجوح يا حرام شود قسم بهم مى خورد وهمين طور است حكم در عهد ونذر. [ 526 ]

مسأله 2749 - اگر پدر از قسم خوردن فرزند جلوگيرى كند، يا شوهر از قسم خوردن زن جلوگيرى نمايد، قسم آنان صحيح نيست.

مسأله 2750 - اگر فرزند بدون اجازه پدر وزن بدون اجازه شوهر قسم بخورد، قسم آنان بعيد نيست صحيح نباشد لكن نبايد احتياط را ترك كنند.

مسأله 2751 - اگر انسان از روى فراموشى ، يا ناچارى به‌قسم عمل نكند، كفاره بر او واجب نيست، وهمچنين است اگر مجبورش كنند كه به قسم عمل ننمايد.

وقسمى كه آدم وسواسى مى خورد، مثل اين كه مى گويد والله الآن مشغول نماز مى شوم وبواسطه وسواس مشغول نمى شود، اگر وسواس او طورى باشد كه بى اختيار به‌قسم عمل نكند كفاره ندارد.

مسأله 2752 - كسى كه قسم مى خورد، اگر حرف او راست باشد قسم خوردن اومكروه است واگر دروغ باشد حرام واز گناهان بزرگ مى باشد،