احكام نماز جمعه - توضیح المسائل نسخه متنی

احكام نماز جمعه

مىتواند نماز عصر را نيز به همان امام اقتدا كند ولى اگر بخواهد احتياطا نماز ظهر را هم بخواند بايد پس از پايان نماز جماعت مجددا نماز ظهر وعصر را به‌طور فرادى بجا آورد مگر اين كه امام هم بعد از خواندن نماز جمعه احتياطا نماز ظهر را بجا آورده باشد كه در اين صورت اگر مأموم نيز همين طور عمل كرده لازم نيست نماز عصر را تكرار كند.

مسأله 1577 - اگر امام ومأموم بخواهند پس از نماز جمعه، نماز ظهر را احتياطا بجا آورند مىتوانند آنرا به جماعت برگزار كنند ولى مأمومى كه در نماز جمعه شركت نكرده اگر به اين نماز احتياطى اقتدا كند از نماز ظهر او مجزى نيست وبايد آنرا اعاده نمايد.

مسأله 1578 - اگر مأمومى كه ركوع ركعت اول امام جمعه را درك كرده به علت كثرت جمعيت يا غير آن نتواند در سجده ها يا امام همراهى كند در اين صورت اگر بتواند (پس از قيام امام براى ركعت دوم) سجده ها را خود بجا آورده وقبل از ركوع يا در حين آن به امام ملحق شود، نمازش صحيح است.

والا بايد به حال خود باقى بماند تا امام به سجده هاى ركعت دوم برسد آنگاه دو سجده را به نيت سجده هاى ركعت اول نماز خود همراه امام بجا آورد وسپس ركعت دوم را فرادى بخواند ونمازش صحيح است.

ولى اگر آنها را به نيت سجده هاى ركعت دوم ويا به نيت متابعت امام انجام دهد احتياط واجب آن است كه از آن دو سجده صرف نظر كرده ودو سجده ديگر به نيت سجده هاى ركعت اول بجا آورد وسپس به ركعت دوم بپردازد وپس از اتمام نماز، نماز ظهر را هم [ 295 ] بجا آورد.

مسأله 1579 - اگر مأموم به قصد اتصال به نماز، در ركوع ركعت دوم تكبير بگويد وبه ركوع برود ولى شك كند كه ركوع امام را درك كرده يا نه، نمازجمعه او محقق نمىشود واحتياط واجب آن است كه آن نماز را به نيت نماز ظهر به پايان برساند وسپس نماز ظهر را اعاده كند.

مسأله 1580 - اگر مأمومين پس از اتمام خطبه‌ها وشروع نماز امام، از اقتدا به او خوددارى كنند وامام را تنها بگذارند نماز جمعه منعقد نشده وباطل است وامام مىتواند آن نماز را رها نموده وبه نماز ظهر بپردازد، ولى احتياط مستحب آن است كه نيت خود را به ظهر برگرداند وپس از اتمام آن مجددا نماز ظهر را بخواند واحتياط بيشتر در آنست كه نماز را با همان نيت نماز جمعه تمام كند وسپس نماز ظهر را بجا آورد.

مسأله 1581 - اگر نماز جمعه با عدد كامل (حد اقل 4 نفر به اضافه امام) منعقد شود - ولو اين كه فقط تكبير آنرا گفته باشند - وسپس متفرق شوند، نماز باطل مىشود چه همه مأمومين يا بعضى از آنها متفرق شوند وامام باقى بماند و چه بر عكس، چه يك ركعت كامل نماز را خوانده باشند وچه كمتر ولى احتياط مستحب آن است كه باقيمانده ها نماز جمعه را تمام كنند سپس نماز ظهر را هم بجا آورند اما اگر بعضى از آنها در اواخر ركعت دوم بلكه بعد از ركوع ركعت دوم متفرق شوند نماز جمعه صحيح است واحتياط مستحب آن است كه پس از آن نماز ظهر را هم بجا آورند.

مسأله 1582 - اگر عدد مأمومين بيش از حد لازم (4 نفر) براى نماز جمعه باشد پراكندگى عده‌اى از آنها مطلقا ضرر ندارد، به شرط آن كه افراد باقيمانده از (4 نفر) كمتر نباشد.

مسأله 1583 - اگر پنج نفر (يا بيشتر) براى نماز جمعه مهيا شوند ولى در [ 296 ] اثناء خطبه‌ها يا بعد از آنها وقبل از اقامه نماز متفرق شوند و برنگردند به‌طورى كه كمتر از 5 نفر باقى مانده باشند وظيفه افراد باقى مانده، نماز ظهر است.

مسأله 1584 - در صورتى كه قبل از انجام مسماى واجب در خطبه (يعنى حد اقلى از واجبات خطبه‌ها كه بتوان آنها را خطبه ناميد) عده‌اى از مأموين متفرق شوند وكمتر از 4 نفر بمانند وپس از مدت كوتاهى برگردند (به طورى كه عدد لازم - 5 نفر - كامل شود) اگر امام در اين فاصله سكوت كرده باشد، پس از مراجعت مأمومين بايد از نقطه‌اى كه خطبه را قطع نموده ادامه دهد ولى اگر (با وجود تقليل مأمومين از حد نصاب لازم) خطبه را ادامه داده وجريان امر به صورتى باشد به‌طورى كه عرفا به يكپارچگى خطبه لطمه بزند بايد امام خطبه را اعاده كند.

چنانچه اگر با ورود مأمومين هم عدد لازم - 5 نفر - كامل بشود اعاده خطبه ضرورى است.

مسأله 1585 - اگر مأمومين بعد از خطبه يا در اثناى آن متفرق شوند (به طورى كه كمتر از 5 نفر باقى بمانند) وسپس برگردند تا عدد لازم كامل شود در صورتى كه مسماى خطبه محقق شده باشد اعاده خطبه واجب نيست، گرچه مدت تفرق طولانى باشد.

ودر صورتى كه مسماى خطبه محقق نشده باشد، اگر علت تفرق، انصراف مأمومين از نماز جمعه بوده احتياط واجب آن است كه پس از بازگشت آنها، امام، خطبه‌ها را از نو بخواند (ولو اين كه مدت تفرق كم باشد) و اگر علت تفرق و پراكندگى امرى نظير باران وغيره بوده در اين صورت اگر مدت آن به قدرى طولانى شود كه عرفا به يكپارچگى خطبه لطمه