توضیح المسائل نسخه متنی

دقيقه پيش از ساعت دوازده (بساعت ظهر كوك) وگاهى چند دقيقه بعد از ساعت دوازده است (البته همه شهرستانها اين طور نمى باشند).

مسأله 729 - چوب يا چيز ديگرى را كه براى معين كردن ظهر بزمين فرو مى برند شاخص گويند.

مسأله 730 - نماز ظهر وعصر هر كدام وقت مخصوص ومشتركى دارند: وقت مخصوص نماز ظهر از اول ظهر است تا وقتى كه از ظهر باندازه خواندن نماز ظهر بگذرد.

ووقت مخصوص نماز عصر موقعى است كه به اندازه خواندن [ 137 ] نماز عصر، وقت بمغرب مانده باشد كه اگر كسى تا اين موقع نماز ظهر را نخوانده، نماز ظهر او قضا شده وبايد نماز عصر را بخواند.

وما بين وقت مخصوص نماز ظهر ووقت مخصوص نماز عصر، وقت مشترك نماز ظهر ونماز عصر است، واگر كسى در اين وقت اشتباها نماز ظهر يا عصر را بجاى ديگرى بخواند، نمازش صحيح است.

مسأله 731 - اگر پيش از خواندن نماز ظهر، سهوا مشغول نماز عصر شود ودر بين نماز بفهمد اشتباه كرده است، چنانچه در وقت مشترك باشد، بايد نيت را به نماز ظهر بر گرداند يعنى نيت كند كه آنچه تا حال خوانده‌ام وآنچه را مشغولم وآنچه بعد مى خوانم همه نماز ظهر باشد وبعد از آن كه نماز را تمام كرد، نماز عصر را بخواند.

واگر در وقت مخصوص بظهر باشد، بايد نيت را به نماز ظهر برگرداند ونماز را تمام كند، وبعد نماز عصر بخواند.

واحتياط مستحب آن است كه بعد از نماز عصر دوباره نماز ظهر وعصر را بخواند.

مسأله 732 - نماز جمعه دو ركعت است ودر روز جمعه جانشين نماز ظهر مى شود ودر زمان حضور پيامبر صلى الله عليه وآله وسلم وامام معصوم عليه السلام ونائب خاص او واجب عينى است اما در زمان غيبت كبرى واجب تخييرى است يعنى ميان نماز جمعه ونماز ظهر مخيراست ولى در زمانى كه حكومت عدل اسلامى باشد ونماز جمعه اقامه شود بهتر آن است كه نماز جمعه خوانده شود.

مسأله 733 - احتياط واجب آن است كه نماز جمعه را از موقعى كه عرفا اول ظهر مى گويند تأخير نياندازند واگر از اوائل ظهر تأخير افتاد بجاى نماز جمعه نماز ظهر بخوانند.

مسأله 734 - همان طور كه درمسأله شماره (730) بيان شد براى هر يك از نمازهاى ظهر وعصر، ومغرب وعشا يك وقت مخصوص وجود دارد، كه اگر مكلف عمدا نماز عصر را در وقت مخصوص ظهر يا نماز عشا را عمدا در وقت [ 138 ] مخصوص مغرب بخواند نمازش باطل است، اما اگر بخواند نماز ديگرى مانند قضاء نماز صبح يا غير آن را در وقت مخصوص ظهر يا مغرب بخواند نمازش صحيح است.

وقت نماز مغرب وعشا

مسأله 735 - مغرب موقعى است كه سرخى طرف مشرق كه بعد از غروب آفتاب پيدا مى شود از بالاى سر انسان بگذرد.

مسأله 736 - نماز مغرب وعشا هر كدام وقت مخصوص ومشتركى دارند: وقت مخصوص نماز مغرب از اول مغرب است تا وقتى كه از مغرب به اندازه خواندن سه ركعت نماز بگذرد كه اگر كسى مثلا مسافر باشد وتمام نماز عشا را سهوا در اين وقت بخواند نمازش باطل است.

ووقت مخصوص نماز عشا موقعى است كه به‌اندازه خواندن نماز عشا به نصف شب مانده باشد كه اگر كسى تا اين موقع نماز مغرب را عمدا نخوانده بايد اول نماز عشا وبعد از آن نماز مغرب را بخواند.

وبين وقت مخصوص نماز مغرب ووقت مخصوص نماز عشا وقت مشترك نماز مغرب وعشا است كه اگر در اين وقت اشتباها نماز عشا را پيش از نماز مغرب بخواند وبعد از نماز ملتفت شود نمازش صحيح است وبايد نماز مغرب را بعد از آن بجا آورد.

مسأله 737 - وقت مخصوص ومشترك كه معنى آن در مسأله پيش گفته شد براى اشخاص فرق مى كند مثلا اگر به اندازه خواندن دو ركعت نماز از اول ظهر بگذرد، وقت مخصوص نماز ظهر كسى كه مسافر است تمام شده وداخل وقت مشترك مى شود، وبراى كسى كه مسافر نيست بايد به‌اندازه خواندن چهار ركعت از اول ظهر بگذرد. [ 139 ]

مسأله 738 - اگر پيش از خواندن نماز مغرب سهوا مشغول نماز عشا شود ودر بين نماز بفهمد كه اشتباه كرده است چنانچه تمام آنچه را خوانده يا مقدارى از آن را در وقت مشترك خوانده وبه ركوع ركعت چهارم نرفته است بايد نيت را به نماز مغرب برگرداند ونماز را تمام كند وبعد نماز عشا را بخواند.

واگر به ركوع ركعت چهارم رفته بايد نماز عشا را تمام كند بعد نماز مغرب را بخواند، اما اگر تمام آنچه را خوانده در وقت مخصوص نماز مغرب خوانده باشد نمازش باطل است.

مسأله 739 - آخر وقت نماز عشا نصف شب است.

واحتياط واجب آن است كه براى نماز مغرب وعشا ومانند اينها شب را از اول غروب تا اذان صبح حساب كرد، وبراى نماز شب ومانند آن مى توان تا اول آفتاب حساب كرد.

(1) 1 - بنابر اين تقريبا يازده ساعت ويك ربع بعد از ظهر شرعى آخر وقت نماز مغرب وعشا است.

مسأله 740 - اگر به واسطه عذرى نماز مغرب يا نماز عشا راتا نصف شب نخواند بنابر