باب هفتم انسان كامل عقل مستفاد است كمالات فعليه براى نفوس مكتفيه قدسيه بالفعل است - انسان کامل از دیدگاه نهج البلاغه نسخه متنی

باب هفتم انسان كامل عقل مستفاد است كمالات فعليه براى نفوس مكتفيه قدسيه بالفعل است

( ز ) و اين چنين انسان عقل مستفاد است : ([ ان هيهنا لعلما جمالو أصبت له حمله ])
( 1 ) ([ كل شى ء أحصيناه
فى امام مبين]) ( 2 ) كه همه حقائق اسمائيه را واجد است و جميع مراتب كماليه را حائز

زيرا هر چه كه به
امكان عام براى بارى تعالى و مفارقات نوريه ممكن است واجب است
به علت اينكه حالت منتظره در آنان
نيست چه حالت منتظره در چيزى است كه امكان استعدادى در وى باشد و امكان استعدادى از احوال ماده است و
مفارقات نوريه تمام
و واجب الوجود فوق تمام است و الله من ورائهم محيط
بنابراين از جنبه تجرد
روحانى انسان كامل و كمال اعتدال وجودى او كه بالفعل نفس مكتفى و كامل است بايد بالفعل مظهر تام جميع
اسماء و صفات الهى باشد .

زيرا از آنجانب امساك نيست و اينجانب هم نفس در كمال اعتدال و استواء است
لذا كمالات انسانيه كه براى نفوس ناقصه امكان دارند
براى انسان كامل بالفعل واجب اند . اين مرتبه شامخ عقل مستفاد به اصطلاح ارباب قلوب
قلب ناميده مى
شود چنانكه علامه قيصرى در اول شرح فص شعيبى فصوص الحكم مى فرمايد([ : القلب يطلق على النفس الناطقه
اذا كانت مشاهده للمعانى الكليه و الجزئيه متى شاءت و هذه المرتبه مسماه عند الحكماء بالعقل
المستفاد]) . اين چنين فرد را آدم و انسان كامل و جام جهان نما و آيينه گيتى نما گويند و به أسامى بسيار
ديگر نيز نامند و در موجودات داناتر و بزرگوارتر از او موجودى نيست كه زبده و خلاصه موجودات است و
تمام عمال كارخانه وجود از اعلى تا به اسفل از ملائكه كروبى تا قوى منطبع در طبايع
از عقل نخستين تا
هيولى اولى خادمان اويند و گرد او طواف مى كنند .

1 نهج البلاغه .

2 سوره يس
آيه 13 .