قلب عالم امكان و قلب قرآن و ليله القدر
انسان كامل قلب عالم امكان استو قلب برزخ بين ظاهر و باطن است
و همه قواى روحانى و جسمانى از او
منشعب و از او
فيض به آنها مى رسد انسان كامل كه واسطه فيض است و از او به ديگر شعب قواى روحانى و جسمانى فيض مى رسد
جالس در حد مشترك بين عالم ملك و ملكوت است كه با هر يك آن دو به وجهى مشارك است
هم مانند ملائكه مطلع
بر ملكوت سموات و ارض است و نصيبى از ربوبيت دارد و هم چون بشر است كه مطعم و مشرب و منكح دارد . هر چند
هر انسانى را نصيبى از ربوبيت است
لكن مرتبه تامه آن انسان كامل را است چنانكه عبوديت او نيز عبوديت
تامه است . ادراك مراتب پنجگانه قلب كه قلب نفسى
و قلب حقيقى متولد از مشيمه جمعيت نفس
و قلب متولد
از مشيمه روح يعنى قلب تجلى وجودى باطنى
و قلب جامعه مسخر بين حضرتين يعنى حضرت اسم ظاهر و حضرت اسم
باطن و قلب احدى جمعى محمدى صلى الله عليه و آله كه در فصل پنجم از فصول فاتحه([ مصباح الانس]) شرح
مفتاح الغيب مبين است
در اين مقام ضرورى است
و الله واسع عليم . اين انسان كامل كه قلب عالم امكان
است صاحب مرتبه([ كن]) است . صاحب([ فتوحات مكيه]) در باب سيصد و شصت و يك آن در اين معنى پس از تمهيد
مطالبى افاده مرده است كه : ([ فبالانسان الكامل ظهر كمال الصوره فهو قلب لجسم العالم الذى هو كل ما
سوى الله و هو بيت الحق الذى قال فيه([ : و وسعنى قلب عبدى المؤمن]) فكانت مرتبه الانسان الكامل من حيث
انه قلب