همه موجودات عينى بمنزله اعضا و جوارح انسان كامل اند - انسان کامل از دیدگاه نهج البلاغه نسخه متنی

جامعيت انسان كامل كه ([ احصى الله فيه علم كل شى ء]) در لوح فؤاد كاملى ديگر متمثل گردد مطابق عرف و
عادت مردم و تقريب اذهانشان به واقع مثلا به صورت قطار شتر بدون آغاز و انجام در آيد كه بار همه فضائل
و مناقب وى باشد چنانكه نبى صلى الله عليه و آله فضائل وصى عليه السلام را آن چنان ديد اما ديدارى كه
در صقع نفس خاتم تمثل يافت همانطور كه فرمود در ليله الاسراء : ([ مثل لى النبيون])
([ و اذكر فى الكتاب
مريم . . . فارسلنا اليها روحنا فتمثل لها بشرا سويا]) . ( 1 )

همه موجودات عينى بمنزله اعضا و جوارح انسان كامل اند

و چون انسان با عقل بسيط بدان نحو كه اشارتى رفت پيوست

تمام شئون عقل بسيط از كران تاكران
از ذره تا
بيضا از سفلى تا عليا
همگى بمنزله اعضا و جوارح وى گردند و در همه چون تصرف نفس در اعضا و جوارح خود
تصرف كند و جملگى مسخر او گردند . آن سعادتمندى كه عقل مستفاد گرديد جميع شئون مادون آن را استيفا
كرده است چنانكه صاحب مقام ولايت و امامت بايد قبل از وصول به آن مقام داراى تمام معقولات و مدركات
باشد يعنى عقل مستفاد گردد كه مقام مشاهده معقولات است چنانكه ما مبصرات را مشاهده مى كنيم
و بعضى
از ارباب معرفت آن مقام شامخ را فؤاد گويند ([ ما كذب الفؤاد ما رأى]) ( 2 ) چه حقيقت انسانيه را در عالم
كبير

1 سوره مريم
آيه 16 .

2 سوره النجم
آيه 11 .