بخش دوم:
بازشناخت "قم" و دگرگوني هاي آن در تاريخ
قبل و بعد از هجرت حضرت اما رضا (ع)
و فاطمه معصومه عليهاالسلام به ايران - همایش تجلی کوثر در تحلیل از شخصیت حضرت فاطمه معصومه (س) نسخه متنی
ريشه تاريخ قم، در قبل از اسلام حسب بررسي هاي قلبي نگارنده، ظاهراً به دوران اشكاني منتهي مي شود. قم، در دوران اشكاني، وضعيتي غير از وضع كنوني داشته است. قبلاً به جاي اين رودخانه كه تقريباً هم اكنون از جنوب به شمال جاري است و به صورت تقريبي قم را دو قسمت كرده است. رودخانه ديگري وجود داشته كه از منطقه شرقي قم وارد و از غرب خارج مي شده است. شگفت انگيز اينكه ه ردو رودخانه در دو مرحله تاريخي با هم به صورت يك به علاوه (+) تلاقي نموده و در كنار حرم واقع مي شوند.آن رودخانه اي كه از شرق به غرب جريان داشته، از ابتدا شور نبوده است.الان هم در منطقه بين قم و كاشان، آب و خاك شور نيست و سد مربوط به زمان اشكانيان به نام "سدكبار" هنوز هم باقي است، در گذشته اين آب، آب شيرين بسيار مطلوبي بوده است گفته است كه آبي نيز كل قم را فراگرفته و طبيعتي به عكس امروز را دارا بوده است كه براستي طبيعتي خشك و طاقت فرسا است. حتي برخي از مستشرقين لفظ "قم " را تحول يافته "قنب" به معناي "منطقه آب خيز" مي دانند. ليكن اين حالت باقي نمانده و در طي چند قرن كاملاً تحول يافته است و در نتيجه در قرون معاصر "شهر قم" داراي طبيعتي سخت شده است كه تحمل آن مشكل و مغاير با "رفاه ظاهري" و "تنعم مادي" ساكنان قم بوده است. لذا از دو مركز اصلي مذهبي در ايران "مشهد" محيط تنعم و زندگي در "قم" همراه با دشواري همراه بوده است!
لطفا منتظر باشید ...
