تا آنجا كه اين بنده حضور ذهن دارد, اوج مجدد نقش حساس يافتن قم در تاريخ تشيع از دوران صفويه آغاز مي شود, پادشاهان صفوي كه به مرمت و احياء آثار شيعه, بخصوص بازسازي مزارات و مقابر "ذراري رسول صلي الله عليه و آله و سلم" اهتمال جدي داشته اند, به "شهر قم" نيز توجهي شايسته مي نمايند.برخي از بزرگان صفويه بخصوص "شاه عباس كبير" در قم مدفون مي شوند ولي در مجموع بنظر مي رسد "تقدير الهي " بر آن بوده است كه "حوزه عليمه قم"در آن زمان تاسيس نشود, زيرا كه قطعاً همين اقتدار و نفوذ "پادشاهان صفوي" سبب مي شد "سلامت واستقلال حوزه" از آغاز در ترديد و تهديد واقع شده,از همان بدايت امر, با نوعي عدم اقبال "اهل اخلاص و دقت" بويژه علماي بزرگ و حساس روبرو شود.و ما مي دانيم كه جناب "مقدس اردبيلي" براي مصون ماندن "معرف الهيه" و "شرافت و قداست حوزه علميه شيعه" دربالاترين مرحله قدرت و شوكت صفويه از ايران به "نجف اشرف" مهاجرت نموده است.لذا همين هم لطف خدا و بر اساس مشيت حكمت آميز اوست كه در آن زمان در شهر قم "حوزة علميه" بدان گونه كه در قرن اخير متولد شد به وجود نمي آيد.در مرحله پس از آن, پادشاهان قاجار بخصوص "فتحعلي شاه"عمران و آبادي "شهر قم" رابرنامه خود قرار داده , با تثبيت موقعيت مرحوم آيت الله ميرزاي قمي (كه در حقيقت گيلاني بوده اند) شرائط علمي مناسب تري رادر قم ايجاد مي نمايد,و امر "موقوفات حرم" را سر و سامان جديد بخشيده, در حقيقت موقعيت زيارتگاهي قم را در كل كشور ايران كه اكنون كاملاً "شيعه" شده است "ثبات " مي بخشند. ليكن عجيب است كه در اين مرحله نيز "حوزه علميه"پايدار و نيرومندي در قم بوجود نمي آيد.
لطفا منتظر باشید ...
