"قم" در سرآغاز تاريخ اسلام از مجموع هفده دهكده تشكيل شده بوده كه همه زرتشتي بودند و يكي از چند آتشكدها بزرگ زرتشتيان در قم واقع شده بوده است و لذا اين بخش از كشور ما يك منطقه زرتشتي نشين با ريشه و بسيار اصيل محسوب مي شود.در عين حال ما مي دانيم كه حكومت اشكاني ها پارتي است و بخش بيشتر پارتيان آيين زرتشتي نداشته و ميترايي بوده اند و در حقيقت احتمالاً اين بخش در حكومت پارتي ها يك اسثنا بوده است و استقلال فرهنگي داشته است! آن زمان در مقام مقايسه ميان مذهب زرتشتي و ميترايي مطمئناً زرتشتي گري (البته با حذف معناي تقدس آتش و دوگانه پرستي احتمالي!) به اسلام خيلي نزديك تر است. يعني آيين ميترايي به آيين هاي شيطاني خيلي نزديك تر است. به هر حال اينكه اين منطقه در حالي كه محور "تمدن اشكاني" واقع مي شود, در عين حال زرتشتي نشين هم بوده است به خودي خود موضوع قابل تاءملي است.
لطفا منتظر باشید ...
