آيه: 54 وَلَوْ أَنَّ لِكُلِّ نَفْسٍ ظَلَمَتْ مَا فِي الأَرْضِ لاَفْتَدَتْ بِهِ وَأَسَرُّواْ النَّدَامَةَ لَمَّا رَأَوُاْ الْعَذَابَ وَقُضِيَ بَيْنَهُم بِالْقِسْطِ وَهُمْ لاَ يُظْلَمُونَ
ترجمه:
اگر براى هر كس كه ستم كرده، آنچه در زمين است مى بود، قطعاً همه ى آن را )براى نجات از قهر الهى و باز خريد خود( مى داد. آنان با ديدن عذاب، پشيمانى خود را پنهان مى كنند )تا شماتت نشوند( و ميانشان به عدالت داورى مى شود و بر آنان ستم نرود.نكته ها:
فديه دادن براى نجات از عذاب، در آيات ديگر هم مطرح شده است. از جمله آيه ى ما فى الارض جميعاً و مثله معه لافتدوا به (281) حتّى اگر دو برابر آنچه در زمين است بدهند، از عذاب خدا نجات نمى يابند. همچنين در سوره ى معارج مى فرمايد: مجرم دوست دارد آن روز، همه ى فرزندان، همسر، برادر و فاميل و آنچه را در زمين است فديه دهد تا نجات يابد، امّا پذيرفته نمى شود. (282)پيام ها:
1- در قيامت، براى مجرم راه نجاتى نيست و كسى يا مالى فداى ديگرى نمى شود. و لو...2- حبّ نفس، قوى ترين غريزه در انسان است. زيرا حاضر است همه ى هستى را براى نجات خود فدا كند. ما فى الارض لافتدت به 3- مجرمان براى آنكه گرفتار شماتت نشوند، پشيمانى خود را در دل پنهان نگاه مى دارند. (283) اسرّوا النّدامة 4- در قيامت، برخى پشيمانى خود را با گفتنِ اى كاش... آشكار مى كنند، برخى دست خود را مى گزند و برخى هم با سكوت و كتمان آن را پنهان مى كنند. اسرّوا النّدامة 5 - رهبران شرك، در قيامت پشيمانى خود را پنهان مى كنند تا از زيردستان خجالت نكشند. (284) اسرّوا النّدامة 6- در دادگاه عدل الهى، نه قدرت كارساز است، ما انتم بمعجزين و نه ثروت. ما فى الأرض...7- در دنيا ممكن است به خاطر اشتباه قاضى به كسى ستم شود، امّا در قيامت خطايى نيست و به كسى ستمى نمى شود. قضى بينهم بالقسط وهم لايظلمون 8 - با ظالم هم به ظلم رفتار نكنيم. ظلمت ، لايظلمون281-رعد، 18 و زمر، 47.
282-معارج، 15 - 11.
283-تفسير صافى.
284-تفسير مجمع البيان.