توجيه مطلق خواهى از نظر حكيم متاله
همه موجوديهاى ممكن را خداى حكيم آفريدهو تمام كارهاى مبدأ حكيم(هدفدار ) است
و اين گرايش به
كمال بيكران نيز بيهوده نبوده
يقينا هم كمال مطلق وجود دارد
و هم نيل به آن مقدور انسان مى باشد
و
در صورت فقدان يكى از اين دو
آفرينش اين گرايش ياوه خواهد بود .و راه نيل به آن
سلوك منازل توحيد(
افعالى) و(اوصافى) و(ذاتى ) است :لا اله الا الله وحده
وحده
وحده .كه اين جمله ناظر به
مراحل سه گانه(توحيد) است
نه تكرار يك مطلب . صدرالمتألهين ( ره ) حب زندگى جاودانه را دليل وجود
حيات ابدى پس از مرگ قرار داده است . ( 1 )
توجيه مطلق گرائى از نظر متفكر مادى
اما از نظر متفكر مادىبا مقدمه حدسى چنين حل مى شود كه در جهان هستى چيزى ياوه نخواهد بود :اگر هر
گياه تشنه آب است
پس در جهان بايد آب باشد
اگر هر حيوان گرسنه غذاست
پس در جهان بايد غذا باشد
و . .
. به هر حال
گرايش مطلق خواهى و جاودانه طلبى نشانه وجود مطلق و هستى زنده و مصون از مرگ است
و آن
هستى مطلق و زنده ازلى
كه از هيچ جهت محدود نخواهد بود
خداى سبحان است
و مطلوب انسان نيل به لقاى
اوست
و راهش رهيدن از غير او مى باشد .لذا در متن پيام مبارك چنين آمده است : . . . آن خداوند متعال است
كه همه به آن متوجهيم گر چه خود ندانيم .قانون عليت و معلوليت كه هر گونه شناختى بر آن استوار است معقول است نه محسوس .
1 . اسفار ج 9 ص 241 و مبدأ و معاد ط جديد ص 456 .