لطفا منتظر باشید ...
دليل وجود ذهنى
و كلىهمان طورى كه قبلا بيان شد
همراه با هيچ قيد مادى نيست
لذا بر هر شخص خارجى قابل انطباق مى
باشد . و ميدان شمول او اختصاصى به افراد موجود در خارج ندارد
بلكه شامل افراد مفروض
دليل وجود ذهنى
نيز خواهد شد . از اين جهتمى توان گفت قضاياى كلى
كه محور استدلال در مسائل علمى اند
و به نحو
قضيه حقيقيه طرح مى شوند
هرگز محسوس نبوده بلكه معقول اند
و ذهن در مرحله تعقل
نه احساس
آنها را
ادراك مى نمايد
چه اينكه محقق طوسى چنين فرموده است : و هو ( أى الوجود ) ينقسم الى الذهنى و الخارجى
والا بطلت الحقيقيه . ( 2 )يعنى
اگر وجود ذهنى نمى بود
قضيه حقيقيه در كار نبود . و چون غالب
مسائل علمى به نحو قضاياى حقيقيه مطرح اند
نه قضيه خارجيه
پس وجود ذهنى به نحو معقول و غير
محسوس ثابت است . و با ثابت شدن وجود
يكى از ادله تجرد روح
معقول و غير محسوس هم ثابت مى شود كه وجود همتاى ماده نيستبلكه اعم از آن است . و هم روشن مى
گردد كه روح انسان كه عاقل آن موجود مجرد معقول است
مجرد مى باشد . 4 . همان طورى كه بررسى محسوس ها
ما را به جامع معقول آنها هدايت نمود
تحقيق ديگر در جهان محسوس ما را به يك سلسله امور مجرد
ديگر راهنمايى مى نمايد
گرچه بى ارتباط به جهان ماده نخواهند بود .و آن امور مجرد همانند ملكات
فاضله شجاعت
سخاوت
عفت و . . . كه هيچ كدام اينها محسوس نيستند
گرچه مصاديق خاص آنها با حس
باطنى درك مى شوند .غرض آنكه
هم از بررسى شئون عقل نظرى به امور مجرد پى مى بريم
و هم از تأمل در
شئون عقل عملى به چيزهايى كه محسوس نيستند نايل مى شويم
لذا ابن سينا ( ره ) هر دو قسم را سند وجود
مجرد ياد كرد . و چون پى بردن به اين گونه از امور نيازى به برهان عميق ندارد 2 . تجريد الاعتقاد
مسأله وجود ذهنى .
