فصل نهم : كلى و جزئى - آوای توحید نسخه متنی

| 60 |

فصل نهم :
كلى و جزئى

1 . يكى از مسائل تقسيمى فلسفه اولى بحث پيرامون وجود جزئى و كلى است . اصل وجود كلى در فلسفه
ثابت مى شود
آنگاه علم منطق درباره اقسام و احكام آن گفتگو مى نمايد .

اثبات وجود كلى بعهده فلسفه است

جزئى چيزى است كه قابل صدق بر غير خود نبوده
و افرادى تحت آن مندرج نيستند . مانند موجود مادى
معينى در خارج . كلى چيزى است كه قابل صدق بر افراد فراوان مى باشد
خواه بالفعل داراى افراد كثير
باشد خواه نباشد . مانند ماهيات و معانى جامع و عام .

و معناى كلى غير از فرد منتشر است
چون
كلى قابل حمل بر كثيرين است
خواه به صورت دفعى خواه به طور تناوب و تدريجى
ولى فرد منتشر اين
چنين نيست
چه اينكه منظور از كلى در اين جا كلى مفهومى است
نه كلى سعى كه در عرفان و گاهى در
حكمت متعاليه مطرح ميشود .

اقسام كلى

2 . بررسى موجودهاى مشابه هم در خارج
ذهن را به قدر جامع آنها هدايت مى كند
مانند مفهومى جامع
درخت كه قدر مشترك همه درختهاى خارجى است
و خصوصيت هيچكدام از آنها را ندارد و بر همه آنها نيز
صادق است .

در اين تحقيق به چند چيز مى رسيم :

اول
وجود درخت جزئى كه داراى ماده و لوازم عمومى ماده
بوده و زمان و مكان و جهت خاص خود را داراست
و با حس درك مى شود .

دوم
وجود درخت جامع كه هيچ قيدى
او را همراهى نمى كند و بر همه مقيدها حمل مى گردد
مثلا
مى گوييم :

اين موجود محسوس معين درخت است
آن موجود محسوس درخت است و . . . كلى طبيعى .

سوم
معناى عموم و كليت
يعنى
مفهوم صلاحيت
انطباق بر
افراد فراوان كلى منطقى كه محور بحثهاى منطقى است . چهارم
مجموع آن معناى جامع
به اضافه
مفهوم جامعيت و كليت كلى عقلى .